Za nami całkiem udany dla polskiej kolei rok 2019. Jak poinformował na czwartkowym (9 stycznia) posiedzeniu Sejmu Minister Infrastruktury Andrzej Adamczyk był to rok rekordowy.
Z usług kolei skorzystało w minionych 12 miesiącach – według wstępnych szacunków – około 330 mln pasażerów. Mimo utrudnień wynikających z modernizacji szlaków kolejowych ilość pasażerów rośnie – podkreślił Andrzej Adamczyk.
Kolejne lata mają być czasem dalszego rozwoju. Ambitne plany Ministerstwa Infrastruktury zdają się to potwierdzać. Poniżej krótka prezentacja kolejowych priorytetów resortu.
Dworce
Pierwszym obszarem, na którym podejmowane mają być inwestycje są dworce. Program Inwestycji Dworcowych na lata 2016-2023, opracowany przez PKP S.A., reguluje kwestie procesów inwestycyjnych. We wskazanej perspektywie planowane jest oddanie do użytku 173 obiektów dworcowych za kwotę 1,5 miliarda złotych, w tym w 2020 roku 30 obiektów, w 2021 roku 62 obiekty, w 2022 roku 64 obiekty, w 2023 roku 17 obiektów. Program ten obejmuje modernizację łącznie 189 dworców o wartości ok. 1,65 mld zł.
Tabor
W najbliższych latach planowane jest zakończenie projektów taborowych o wartości 6,95 mld zł. Obecnie wartość łączna programu przekracza 7,2 mld zł. W okresie nowej kadencji rządu planuje się pozyskanie: 864 nowych lub zmodernizowanych wagonów, 177 lokomotyw, 12 nowych Elektrycznych Zespołów Trakcyjnych, 14 zmodernizowanych Elektrycznych Zespołów Trakcyjnych.
Dzięki realizowanemu programowi taborowemu inwestycyjnemu po jego zakończeniu w 2023 roku tabor PKP Intercity będzie w: 80 proc. nowy lub zmodernizowany, w 94 proc. wyposażony w klimatyzację, w co najmniej 77 proc. wyposażony także w bezprzewodowy Internet (wi-fi).
W każdym pociągu przewidziana będzie również przestrzeń przystosowana dla osób poruszających się na wózkach oraz wydzielone miejsce na rowery, co dodatkowo ułatwi podróż pasażerom. Dzięki temu możliwe będzie także poszerzenie siatki połączeń, która będzie łączyła ośrodki o różnym potencjale, w tym słabsze gospodarczo.
Infrastruktura
Ministerstwo Infrastruktury wskazuje, ze Krajowy Program Kolejowy, obejmujący inwestycje w linie kolejowe, absorbuje znaczną część środków Unii Europejskiej w sektorze transportu, tj. ponad 40 mld zł przy całkowitej jego wartości ok. 75,7 mld zł.
Należy przypomnieć, że Krajowy Program Kolejowy obejmuje ponad 230 projektów (oraz dodatkowe podprojekty ujęte w szczegółowym planie realizacji Krajowego Programu Kolejowego – SPR), a jego zakładane rezultaty to m.in.: przebudowanie 9000 km torów kolejowych, 350 km linii kolejowych zmodernizowanych do prędkości powyżej 160 km/h, 2000 km linii kolejowych, na których zabudowany zostanie system ERTMS/ETCS, 18 ośrodków wojewódzkich połączonych liniami o średniej prędkości kursowania pociągów pasażerskich nie niższej niż 100 km/h.
W ciągu najbliższych czterech lat w ramach Krajowego Programu Kolejowego zaplanowano zakończenie realizacji 132 projektów i 80 podprojektów o wartości 68,8 mld zł. Od grudnia 2019 r.
do końca 2023 r. zaplanowano podpisanie 239 umów na kwotę 17,1 mld złotych
Nowa unijna perspektywa
Resort infrastruktury podaje, że przygotowuje się również do nowej perspektywy finansowej, tak aby uniknąć przestojów, czy też kumulacji inwestycji, co może mieć negatywny wpływ na rynek wykonawców. PKP Polskie Linie Kolejowe prowadzą obecnie prace przygotowawcze dla wielu projektów pod kątem przyszłej perspektywy, są to prace w zakresie dokumentacji projektowej czy też studium wykonalności. Jednym z priorytetów nowej perspektywy będzie zakończenie prac na całej sieci bazowej transeuropejskich korytarzy transportowych TEN-T, co powinno nastąpić do 2030 roku.
Wspólny bilet nie tylko kolejowy
W najbliższym czasie planuje się dalszy rozwój projektu „Wspólny Bilet”, w tym w internetowej i mobilnej aplikacji Bilkom. Obecnie korzystając z tej usługi można zakupić jeden bilet na całą podróż – niezależnie od tego, z jakich pociągów się korzysta i na jakich trasach się podróżuje. W perspektywie, planowana jest rozbudowa oferty nie tylko o kolejnych przewoźników kolejowych, ale również autobusowych, lotniczych i taksówki oraz o inne usługi potrzebne do kompleksowego zaplanowania podróży, jak np. możliwość zarezerwowania noclegu w hotelu.
Nowa umowa PSC do 2030 roku
Kolejnym priorytetem dla Ministerstwa Infrastruktury jest zawarcie nowej wieloletniej Umowy ramowej na świadczenie usług publicznych w zakresie międzywojewódzkich i międzynarodowych kolejowych przewozów pasażerskich, tzw. umowy ramowej PSC, z dotychczasowym operatorem, czyli spółką PKP Intercity SA oraz zapewnienie finansowania usług transportu kolejowego w ramach przewozów międzywojewódzkich i międzynarodowych. Zawarcie Umowy planuje się na lata 2021-2030. Oczekiwanym efektem jest znaczna poprawa jakości usług przewozowych w kolejowym publicznym transporcie zbiorowym w zakresie przewozów międzywojewódzkich, poprawa konkurencyjności transportu kolejowego, zwiększenie wielkości pasażerskich przewozów kolejowych, a tym samym zwiększenie udziału kolei w rynku przewozów pasażerskich.
Zwiększenie przepustowości przejść granicznych
W związku ze wzrostem potoków towarowych ze wschodu w ramach Nowego Jedwabnego Szlaku, planowane są kolejne działania mające na celu zwiększenie przepustowości kolejowych przejść granicznych na wschodniej granic. Jednocześnie spółka PKP PLK S.A. planuje także prace inwestycyjne w istniejących kolejowych przejściach granicznych na wschodniej granicy. Prace zaplanowane są do realizacji w okresie 2020-2023. Obejmują one przebudowę, rewitalizację i modernizację linii kolejowych oraz infrastruktury.
Dostępność transportowa
Jak podaje Ministerstwo Infrastruktury dostępność transportowa jest jednym z czynników wpływających na ocenę funkcjonowania systemu transportu. W ramach przeciwdziałania wykluczeniu komunikacyjnemu i zwiększania dostępności transportowej planuje się m.in.: wybudowanie nowych przystanków osobowych, wydłużenie peronów na poszczególnych stacjach, odbudowanie stacji lub przystanków osobowych, poprawa dostępu do peronów, w szczególności dla osób z niepełnosprawnościami lub osób o ograniczonej możliwości poruszania się, zmiana lokalizacji przystanków celem lepszego jej dostosowania do sieci osadniczej, stworzenie mechanizmów powstrzymujących zarządców infrastruktury przed likwidacją linii kolejowych lub elementów infrastruktury kolejowej, poprawa parametrów technicznych linii kolejowych oraz działania zmierzające do poprawy efektywności inwestycji i utrzymania infrastruktury.
Dalsze zwiększanie efektywności działań utrzymaniowo-remontowych zostanie osiągnięte poprzez m.in.: nowelizację i kontynuację realizacji tzw. Programu Utrzymaniowego, w którym przewidziano możliwość przekazywania odcinków linii kolejowych innym niż PKP PLK zarządcom infrastruktury.
Interwencja państwa – jak ocenia resort – w ramach tzw. Programu Utrzymaniowego pozwoli uniknąć sytuacji, w której modernizowana lub budowana ze środków publicznych infrastruktura kolejowa ulegałaby degradacji wskutek niedostatecznego standardu utrzymania. Zapewnienie odpowiedniego poziomu jakości infrastruktury kolejowej – obok celu, jakim jest niedopuszczenie do degradacji, a w efekcie końcowym likwidacji linii kolejowych – stanowi wyjście naprzeciw potrzebom społecznym dotyczącym dostępności transportu i oczekiwaniom rynkowym.