29 kwietnia 2025 r. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wydał długo wyczekiwany wyrok w sprawie C-453/23 Prezydent Mielca, która dotyczyła zwolnienia z podatku od nieruchomości dla prywatnych bocznic kolejowych w latach 2017–2021.
W okresie 2017–2021 obowiązywały przepisy umożliwiające szerokie zwolnienie z podatku od nieruchomości dla bocznic kolejowych, które były faktycznie wykorzystywane przez licencjonowanych przewoźników kolejowych. Dotyczyło to również bocznic prywatnych, jak np. tych należących do zakładów przemysłowych. Zwolnienie obejmowało nie tylko same tory, ale całe działki gruntów, na których znajdowała się infrastruktura kolejowa. Gminy próbowały to kwestionować poprzez uznanie, że takie szerokie zwolnienie narusza zasady pomocy publicznej.
Trybunał za zwolnieniem
W składzie Wielkiej Izby, Trybunał nie podzielił ani stanowiska Prezydenta Mielca, ani Komisji Europejskiej, czyli zwolnienie mogło być stosowane. W praktyce wyrok ten oznacza, że właściciele bocznic nie muszą się już obawiać konieczności zwrotu podatku. A podmioty, które jeszcze ze zwolnienia nie skorzystały mają duże szanse na zwrot nadpłaty.
Od 2022 r. ograniczono zakres zwolnienia. Tłumaczono to między innymi oczekiwaniem na rozstrzygnięcie Trybunału. Obecnie zwolnienie obejmuje tylko infrastrukturę kolejową oraz tzw. infrastrukturę usługową, o ile jest ona udostępniana przewoźnikom na otwartych zasadach. Szczególnie restrykcyjnie potraktowano terminale towarowe. Zwolnienie ich z podatku było najpierw zawieszone, z uwagi na ryzyko udzielenia pomocy publicznej, ale finalnie od 2025 r. zupełnie je wycofano.
Wyrok TSUE wpływa pośrednio także na obecnie obowiązujące przepisy. Skoro Trybunał nie doszukał się nielegalnej pomocy publicznej, to nie ma przeszkód do przywrócenia zwolnienia w szerokim zakresie – takim, jakie obowiązywało w latach 2017–2021. Byłoby to zgodne z polityką wspierania kolei i ochrony środowiska. Aktualnie jest więc dobra podstawa do lobbowania o zmianę przepisów.
Zasady naliczania podatku
Podatek od infrastruktury kolejowej (budowli) oblicza się od ich wartości (2% rocznie). W przypadku wielu bocznic, zwłaszcza tych niedawno zrealizowanych lub zmodernizowanych, wiąże się to z istotnymi obciążeniami liczonymi nawet w milionach złotych. Nie ulega wątpliwości, że konieczność zapłaty podatku jest elementem cenotwórczym, czyli wpływa na koszt usług przewozowych i ładunkowych. Polityka prokolejowa zakłada aktywowanie i budowanie bocznic i terminali towarowych o charakterze prywatnym, gdyż takie inwestycje są podstawą do szerszego wykorzystania infrastruktury kolejowej w transporcie. Zatem, powrót do szerszego zwolnienia powinien być postulatem biznesu, gdyż może mieć wpływ większe zainteresowanie tą formą transportu.
Autor jest doradcą podatkowym, Partnerem w MDDP
Tytuł i śródtytuły pochodzą od redakcji