Z Rafałem Zgorzelskim, nowym Członkiem Zarządu PKP S.A. rozmawiamy o projektach dworcowych oraz planach w zakresie nieruchomości.
Nakolei.pl: Jakie strategiczne projekty w obszarze nieruchomości będą priorytetem dla nowego Zarządu PKP S.A.?
Rafał Zgorzelski, Członek Zarządu PKP S.A.: Strategicznym celem biznesowym PKP S.A. pozostaje maksymalne wykorzystanie posiadanych nieruchomości dla celów własnych i całej Grupy. Spółka koncentruje się na optymalnym zagospodarowaniu nieruchomości i czerpaniu z nich długofalowych zysków. W ramach długoterminowego zarządzania PKP S.A. dąży do poprawy rentowności i optymalizacji kosztowej nieruchomości, m.in. poprzez zwiększenie przychodów z najmu powierzchni i reklamy na dworcach kolejowych oraz optymalizację zużycia mediów. Nieruchomości PKP S.A. o dużym potencjale inwestycyjnym angażowane są w projekty deweloperskie o charakterze mieszkaniowym, biurowym i handlowym, mając na celu poprawę wyniku finansowego spółki. PKP S.A., biorąc pod uwagę swój potencjał nieruchomościowy, zamierza rozwijać obecne, jaki i poszukiwać nowych obszarów działalności biznesowej, zapewniających długoterminową stabilność finansową, takich jak np. logistyka.
Czy program dworcowy będzie nadal rozwijany? Ile dworów zostanie zmodernizowanych w najbliższych latach? Czy planowana jest dalsza współpraca z samorządami w tym zakresie?
Dziś realizujemy warty prawie 2 mld zł Program Inwestycji Dworcowych (PID) na lata 2016-2023, którym objętych zostało prawie 200 lokalizacji. Powielę słowa moich kolegów z zarządu, które padły już wielokrotnie, ale fakt ten niezmiennie wymaga podkreślania: PID to największe tego rodzaju przedsięwzięcie w historii PKP. Mam na myśli nie tylko liczbę modernizowanych i budowanych dworców, ale także zróżnicowanie programu. Na liście dworców przewidzianych do przebudowy znalazły się zarówno dworce w mniejszych miejscowościach, jak również obiekty położone w centrach dużych miast i na obszarze rozciągających się wokół nich aglomeracji. Punktem wspólnym dla wszystkich realizowanych inwestycji dworcowych, czyli i nowo budowanych dworców, i modernizowanych zabytkowych budynków, jest ich pełne dostosowanie do współczesnych standardów obsługi podróżnych, w tym do potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Osiemnaście inwestycji zostało już ukończonych, niebawem otworzymy kolejne nowe i przebudowane dworce, a w decydującej fazie, czyli na etapie prac budowlanych znajduje się już ponad 40 proc. obiektów. Ponad 45 proc. inwestycji jest na etapie sporządzania dokumentacji projektowej. Już teraz PKP S.A. planuje modernizację oraz budowę kolejnych 150 dworców. Realizacja wspomnianych inwestycji planowana jest na lata 2021-2027, ale decyzję o ich rozpoczęciu uzależniamy od pozyskania przez spółkę dodatkowych środków na ten cel. Inwestycje PKP S.A. są realizowane głównie z funduszy unijnych, środków własnych oraz pieniędzy z budżetu państwa. Samorządy są natomiast dla nas ważnym partnerem m.in. w zagospodarowaniu pomieszczeń w zmodernizowanych budynkach dworców. Są również inwestycje, które – właśnie dzięki współpracy z samorządami – stają się elementami większych projektów zmieniających komunikacyjne oblicza miast. Takie inwestycje prowadzimy m.in. w Toruniu i w Rzeszowie.
Dworce zmieniają się. Jak oceniany jest projekt „dworców systemowych”. Czy są to obiekty przyjazne pasażerom?
Projekt dworców systemowych co do zasady jest przedsięwzięciem innowacyjnym w dwóch obszarach: pasażerskim oraz wykorzystania nowych technologii dla pozytywnego wpływu na środowisko. Innowacyjne Dworce Systemowe przede wszystkim charakteryzują się lepszą dostępnością dla pasażerów. Są również dostosowane wielkością do faktycznych potrzeb, a my możemy zaoferować dostęp do najbardziej oczekiwanych usług, takich jak np. możliwość skorzystania z ogrzewanej i klimatyzowanej poczekalni. Ponadto takie budynki są w pełni pozbawione barier architektonicznych. Dodatkowo, dbając o aspekt ekologiczny, stosowane są rozwiązania w zakresie m.in. gromadzenia wody deszczowej, zastosowania odnawialnych źródeł energii czy pomp ciepła. Pasażerowie coraz częściej zwracają uwagę również na kwestię dbałości o środowisko i zastosowania rozwiązań ekologicznych. Dworce mają być przede wszystkim przyjazne podróżnym, ale też chcemy obniżać koszty ich utrzymania. Dzięki nowym rozwiązaniom, np. teleinformatycznym, będziemy mogli osiągnąć ten cel. Łącznie, w ramach obowiązującego programu inwestycyjnego planujemy wybudować 40 takich obiektów. Część z nich, m.in. w Oświęcimiu, Bielsku Podlaskim czy Sędziszowie Małopolskim, została już ukończona i służy pasażerom. Prace nad doskonaleniem technologii stosowanych na dworcach systemowych będziemy rozwijać m.in. w ramach projektów międzynarodowych takich jak np. In2Stempo – projektu realizowanego w modelu PPP w ramach programu Shift2Rail, którego jednym z podstawowych celów jest poprawa doświadczeń klienta podczas pobytu na dworcu.
Jak zachęcić najemców do bardziej aktywnej współpracy z PKP S.A. w zakresie wynajmowania powierzchni dworcowych? Obecnie można wskazać dworce, zwłaszcza w mniejszych miejscowościach, które stoją puste.
Powierzchnie na dworcach należących do PKP S.A. są sukcesywnie komercjalizowane, a stopień komercjalizacji przestrzeni dworcowych jest uzależniony od różnych czynników, m.in. wielkości ośrodka, w którym znajduje się dworzec, lokalizacji dworca, liczby pasażerów korzystających z usług kolei itd. Nie ukrywamy, że także i nasze plany w zakresie komercjalizacji powierzchni zweryfikowane zostały przez sytuację związaną z pandemią koronawirusa. W tym trudnym czasie kluczową kwestią było zaoferowanie najemcom pomocy i bardzo szybko stworzyliśmy takie narzędzia jak obniżenie części opłat dla najemców, którzy zmuszeni byli do zaprzestania prowadzenia działalności, oraz odroczenie płatności dla najemców, którzy odczuli trudności w jej prowadzeniu. Takie działanie pokazuje, jak ważnym z punktu widzenia obywateli, jest utrzymanie strategicznych spółek w zasobie Skarbu Państwa. Działania Ministerstwa Aktywów Państwowych i spółek Skarbu Państwa w dobie pandemii dobitnie to potwierdziły. W wakacje widzieliśmy powrót pasażerów na kolej. Miejmy nadzieję, że ten trend się utrzyma i dworce kolejowe ponownie będą miejscami tętniącymi życiem, szczególnie te w największych miastach, gdzie z głównych dworców każdego roku korzystało po kilkanaście milionów osób. Trzeba jednak pamiętać, że duża część obiektów znajduje się w lokalizacjach o mniejszym potencjalne komercyjnym, co wpływa na stopień zagospodarowania tych budynków dworcowych. Potencjalni najemcy analizują m.in. takie czynniki jak liczba podróżnych, położenie dworca w danej miejscowości i na tej podstawie obliczają, czy warto rozpocząć tam prowadzenie działalności gospodarczej. Pamiętajmy także o pewnych ograniczeniach – chociażby zakazie sprzedaży napojów alkoholowych na dworcach, który zniechęca np. restauratorów.
Jakie organy oraz narzędzia są pomocne w realizacji tego celu?
Bardzo ważnymi dla nas najemcami są także samorządy i instytucje publiczne, które dzięki długoterminowym umowom zyskują atrakcyjnie przestrzenie, a PKP S.A. – stabilne źródło przychodów z najmu. Dzięki tak prowadzonej polityce dworce ponownie „żyją”, stając się miejscami, w których można wygodnie poczekać na pociąg, ale także skorzystać z biblioteki, centrum kultury czy usług instytucji samorządowej obsługującej mieszkańców.
PKP S.A. realizuje również szereg działań mających na celu zagospodarowanie powierzchni w lokalizacjach o niższym potencjale. Oprócz wspomnianej wyżej współpracy z lokalnymi samorządami prowadzimy także działania komunikacyjne o możliwości wynajmu powierzchni na dworcach, a także usprawniliśmy wewnętrzne procedury oddawania nieruchomości w najem, w celu zapewnienia jak najszerszej, adekwatnej do lokalnych uwarunkowań oferty dla osób korzystających z dworców.
Zobacz również pierwszą część wywiadu: W jakim kierunku rozwija się Grupa PKP? Wywiad z Rafałem Zgorzelskim, Członkiem Zarządu PKP S.A.