Strona główna » Historia Polskiej Kolei » 43-lecie Centralnej Magistrali Kolejowej

43-lecie Centralnej Magistrali Kolejowej

Mateusz Marczewski
Ze zbiorów Centralnej Agencji Fotograficznej (Sygnatura 4054/63).

43 lata temu zakończono budowę linii kolejowej nr 4 Grodzisk Mazowiecki–Zawiercie. Na tej linii w 2013 r. Pendolino osiągnęło rekordową prędkość 293 km/h. Poznajmy historię tej nitki kolejowej o znaczeniu państwowym, a nawet Europejskim…

Centralna Magistrala Kolejowa została zaprojektowana w latach 1970–1971. Podczas projektowania planowano dostosować ją nawet do prędkości rzędu 250 km/h, co jest obecnie realizowane przez PKP PLK, które planują dostosować CMK do 250 km/h już w 2023 roku. W wyniku tego zastosowano odpowiednio duże promienie łuków – 4000 m – oraz odpowiednio dużą odległość pomiędzy osiami torów – 4,5 m. Budowę CMK rozpoczęto w 1971 roku, a budowę ukończono 28 grudnia 1977 r. W latach 1979–1980 całkowicie zelektryfikowano oba tory i zakończono budowę jej pierwotnej wersji. Początkowo magistralą jeździły wyłącznie pociągi towarowe, głównie z węglem ze Śląska.

Pierwszy raz tą trasą pociągi pasażerskie mogły przejechać dopiero w latach 80. 3 czerwca 1984 wraz z wejściem w życie rozkładu jazdy na lata 1984/1985 na linii rozpoczęły kursowanie dwie pary pociągów ekspresowych. Prędkość maksymalna tych pociągów po raz pierwszy w historii polskich kolei wynosiła 140 km/h. Wcześniej, od 1972 roku, największa prędkość rozkładowa w Polsce wynosiła 130 km/h i dotyczyła niektórych odcinków na trasie E 20 Warszawa – Poznań. W wyniku zwiększenia się ruchu, w latach 1985–1986 linia została wyposażona w czterostawną dwukierunkową samoczynną blokadę liniową.

Od 29 maja 1988 na CMK zaczęły kursować pierwsze pociągi z prędkością 160 km/h. Podobnie jak 4 lata wcześniej były to ekspresy Górnik i Krakus. Pociągi prowadzone były 2 lokomotywami EP05 lub jedną EP09. Czasy jazdy wynosiły odpowiednio:

  • Warszawa – Katowice – 2 h 42 min,
  • Warszawa – Kraków – 2 h 45 min.

Fot. Rafał Wodzicki

W 1993 roku rozpoczęto modernizację torów głównych szlakowych, w ramach której zastosowano podkłady strunobetonowe, przytwierdzenia sprężyste oraz najnowocześniejsze wówczas maszyny do wymiany podtorza i nawierzchni. Do 2001 roku zmodernizowano w taki sposób odcinek Zawiercie – Psary.

Dostosowanie stacji Psary do prędkości 250 km/h

Od 2000 roku zaczęto eksperymentalnie przebudowywać stację Psary w celu jej dostosowania do prędkości 200-250 km/h. Zamontowano zarówno rozjazdy z ruchomymi dziobami krzyżownic (pierwsze w Polsce), jak i zupełnie nowe rozjazdy sieciowe (gdzie pantograf przy jeździe na wprost nie styka się z przewodami w kierunku zwrotnym) i komputerowe systemy sterowania. Na 7-kilometrowym odcinku Psary – Góra Włodowska w torze nr 1 zamontowano zupełnie nową sieć trakcyjną, zaprojektowaną i wykonaną przez polskich inżynierów i dostosowaną do ruchu z prędkością 250 km/h przy zasilaniu 3 kV prądem stałym. Taką sieć montowano również na wszystkich modernizowanych później odcinkach.

Montaż ETCS poziomu 1

W 2009 roku na linii nr 4 rozpoczęła się instalacja systemu ETCS poziomu 1. Budowa tego systemu wiązała się m.in. z instalacją około 1200 balis torowych oraz około 20 kilometrów przewodów.

Regularne kursy 200 km/h

14 grudnia 2014 ED250 Pendolino rozpoczęły planowe kursowanie z prędkością 200 km/h na odcinku Zawiercie-Olszamowice. Polska stała się pierwszym krajem spośród państw należących od 2004 roku do Unii Europejskiej, gdzie wprowadzano większą prędkość pociągów niż 160 km/h!

Jak widać, Centralna Magistrala Kolejowa jest ciągle żywa i cały czas ulepszana. Sam często jeżdżę tą trasą odwiedzać rodzinę na Śląsku. Na przestrzeni lat, sam doświadczyłem pozytywnych efektów jej modernizacji – czas podróży widocznie się skrócił. Doczekać się nie mogę wdrożenia planów ogłoszonych przez PKP PLK w 2018 r. Planowane jest podwyższenie prędkości na całej linii kolejowej CMK do 230 km/h! Muszę powiedzieć, że czekam na  rezultaty z niemałą niecierpliwością…

 

 

 

 

 

 

Partner Fundacji Sztuka Dla Polski

Podobne artykuły

1
0
Would love your thoughts, please comment.x