Morze, góry, jeziora, spotkanie z dawno niewidzianą rodziną a może podróż za granicę… W wiele miejsc w Polsce możemy dojechać pociągiem. Aby dojechać szybko, wygodnie i komfortowo i cieszyć się z podróży warto taką podróż wcześniej zaplanować. Na co warto zwrócić uwagę podczas kupowania biletów? Jakie usługi oferują nam konkretne pociągi?
Kategorie pociągów w rozkładzie jazdy – częstotliwość zatrzymań
Jeżeli mieszkasz w dużym mieście lub przy stacji węzłowej – nie masz się o co martwić, wszystkie pociągi pasażerskie się tam zatrzymują. Problem pojawia się, gdy chcesz wsiąść na mniejszej stacji lub przystanku osobowym. W takich miejscach zatrzymują się tylko niektóre pociągi. Jak szukać ich w rozkładzie?
Pociągi kategorii R (Regio) lub Os (Osobowy) zatrzymują się na wszystkich stacjach i przystankach na swojej trasie.
Możemy się też spotkać z pociągami OsP (Osobowy Przyspieszony) i RP (Regio Przyspieszony) – nie zatrzymują się one na najmniejszych przystankach – warto więc sprawdzić przed podróżą, czy możemy wsiąść do niego w swojej miejscowości.
Obie grupy pociągów oznaczone są w rozkładach jazdy czarnym kolorem.
Kolejną kategorią pociągów są pociągi dawniej nazywane pospiesznymi, dziś nazywane TLK (Twoje Linie Kolejowe), IC (InterCity), sR (super Regio) lub IR (InterRegio). Mają one postoje głównie w miastach oraz na ważnych stacjach węzłowych. Zaletą jest dużo krótszy czas przejazdu w stosunku do pociągów osobowych.
Najszybsze pociągi to ekspresy EIC (Express InterCity) oraz EIP (Express InterCity Premium). Stają wyłącznie w największych i najbardziej atrakcyjnych turystycznie miastach. Pomiędzy nimi rozwijają duże prędkości, nawet do 200 km/h.
Pociągi pospieszne i ekspresowe możemy rozpoznać po czerwonym kolorze w rozkładzie.
Rozkłady jazdy należy czytać bardzo uważnie – zdarza się, że na tablicy przeznaczonej na trzy miesiące znajdziemy wiele wariantów tego samego połączenia, przeznaczone na różne dni. Należy więc sprawdzić wszystkie dopiski i przypisy, a dla całkowitego rozwiania wątpliwości sprawdźmy dane połączenie w wyszukiwarkach kolejowych lub w kasie biletowej na dworcu.
Możemy również podróżować z przesiadką – w razie opóźnień warto poinformować kierownika pociągu o zamiarze przesiadki – może on poprosić o zatrzymanie składu, do którego chcemy się przesiąść na stacji, dzięki czemu nawet pomimo opóźnienia będziemy mieli możliwość się przesiąść.
PKP PLK uruchomiło stronę portalpasazera.pl na której możemy w szybki i prosty sposób wyszukać odpowiednie połączenie, a także sprawdzić ile czasu będziemy potrzebować na przesiadkę, oraz jakie usługi oferują przewoźnicy na trasie danego połączenia. Trasę podróży zobaczyć można na mapie, a w trakcie podróży na bieżąco śledzić punktualność pociągów i przewidywany czas przyjazdu oraz odjazdu.
Kategorie pociągów – komfort jazdy
Pociągi R, RP, sR, IR, Os, OsP obsługiwane są prawie zawsze jednostkami zespolonymi z bezprzedziałowym wnętrzem. Coraz częściej można spotkać w nich klimatyzację, gniazdka elektryczne i ekrany informacji pasażerskiej – wiele nowych składów kupowanych jest dzięki dofinansowaniu z Unii Europejskiej i Urzędów Marszałkowskich, sami przewoźnicy również inwestują w pojazdy. Wiele starych pociągów podlega też modernizacji, dzięki której zyskują one wiele udogodnień, znanych z nowych jednostek. W pociągach tych kategorii możemy spotkać także wagony piętrowe.
Jadąc kategorią TLK możemy spodziewać się ośmioosobowych przedziałów w 2 klasie oraz sześcioosobowych przedziałów w 1 klasie. Niekiedy spotyka się bezprzedziałowe wagony 2 klasy z czterema siedzeniami w rzędzie, a także zdeklasowane wagony 1 klasy. Otwierane do połowy okna muszą wystarczyć nam za klimatyzację. Musimy także uważać na drzwi od wagonu – trzeba naprawdę mocno wcisnąć klamkę i pociągnąć, aby się otworzyły. W perspektywie kilku najbliższych lat wszystkie wagony jeżdżące w pociągach TLK mają być zmodernizowane lub zastąpione nowymi.
W pociągach IC odsetek wagonów bezprzedziałowych jest zdecydowanie większy. Pojawiają się także w 1 klasie – z trzema siedzeniami w rzędzie. Duża część pociągów tej kategorii obsługiwanych jest składami zespolonymi, wyposażonymi wyłącznie w tego typu wagony. Wciąż jednak możemy trafić na przedziały – w tym przypadku zarówno w 1 jak i w 2 klasie są one sześcioosobowe, różnica jest w szerokości przedziałów – w wagonie 1 klasy jest ich 9, natomiast w wagonie 2 klasy takiej samej długości znajduje się 10 lub 11 przedziałów. Zdecydowana większość wagonów InterCity wyposażona jest w klimatyzację i gniazdka elektryczne dla każdego pasażera. Dużą zaletą przedziałowych wagonów jest możliwość regulowania temperatury i stopnia oświetlenia wewnątrz każdego przedziału.
Pociągi EIC zestawiane są z najnowszego i najbardziej komfortowego taboru przewoźnika. Muszą spełniać wszystkie wymagania stawiane pociągom IC. W każdym pociągu tej kategorii możemy skorzystać z wagonu restauracyjnego, a dla każdego pasażera przewidziany jest poczęstunek – w 2 klasie dostajemy kawę, herbatę lub wodę, natomiast w 1 klasie dostajemy dodatkowo coś słodkiego. Wyłącznie w tej kategorii pociągów jeżdżą wagony z przedziałami menedżerskimi – czteromiejscowymi, z dużym stołem, regulowanymi fotelami i indywidualnymi lampkami dla każdego pasażera. W cenie biletu na takie miejsce dostajemy śniadanie lub obiad. Jednak nie jest to tani bilet – do ceny za 1 klasę musimy doliczyć 50 zł od miejsca, jadąc w dni powszednie, lub 25 zł w weekendy.
Kategoria EIP natomiast obsługiwana jest Elektrycznymi Zespołami Trakcyjnymi ED250, popularnie znanymi jako Pendolino. Składają się one z 1 wagonu 1 klasy, 5 wagonów 2 klasy i wagonu barowego. Wszystkie wagony są bezprzedziałowe, choć możemy znaleźć także 3 czteromiejscowe przedziały przeznaczone dla rodzin z dziećmi. Podobnie jak w pociągach EIC w cenie biletu otrzymamy poczęstunek – w 2 klasie kawę, herbatę lub wodę, a w 1 klasie dwa napoje (ciepły i zimny – kawę lub herbatę oraz wodę mineralną, sok lub cola-colę), słodką przekąskę a także posiłek z dedykowanego menu.
Usługi dodatkowe
We wszystkich pociągach wszystkich kategorii możemy przewieźć rower. Część pociągów posiada przeznaczone specjalnie do tego celu wagony z wieszakami, jeżeli jednak w naszym składzie takiego wagonu nie ma, to rower przewozimy w przedsionku pierwszego lub ostatniego wagonu, tak aby jak najmniej przeszkadzał innym podróżnym.
We wszystkich pociągach EIP i EIC, a także w części pociągów IC skorzystać możemy z usług wagonu gastronomicznego. Oferują one ciepłe dania oraz przekąski, a także napoje, które możemy spożyć zarówno w części restauracyjnej, jak i zabrać je na swoje miejsce. W wielu pociągach, także tych, które nie posiadają wagonu gastronomicznego używa się wózków barowych, z których kupić można podstawowe przekąski i napoje.
W niektórych pociągach nocnych pojechać można w wagonie sypialnym lub w tzw. kuszetce, czyli wagonie z miejscami do leżenia. Nie musimy jednak martwić się, że prześpimy swoją stację – pracownik obsługi obudzi nas kilkanaście minut przed planowaną wysiadką. Miejsca w kuszetkach dostępne są w przedziałach trzy- cztero- i sześcioosobowych, natomiast w wagonach sypialnych w trzyosobowych, dwuosobowych lub pojedynczych. Na wyposażeniu każdego przedziału sypialnego i kuszetki, oprócz miejsc leżących, jest także umywalka. W kuszetce otrzymamy koc, dwa prześcieradla i poduszkę, natomiast w wagonie sypialnym zastaniemy łóżko pościelone przez obsługę pociągu, a także poczęstunek. Dopłata za miejsca leżące i sypialne jest tym wyższa, im mniej osób znajduje się w przedziale.
Gdzie kupić bilet?
Bilety na pociągi kupić możemy przez internet, u obsługi pociągu, w kasach biletowych na dworcach, a także w automatach biletowych, znajdujących się na stacjach i wewnątrz wagonów. Kupując bilet u konduktora na stacji, gdzie otwarta jest kasa, możemy spodziewać się opłaty dodatkowej. Nie zapłacą jej niepełnosprawni.
Bilety na pociągi EIP, EIC, IC i TLK wiążą się z rezerwacją miejsca. Warto kupować je wcześniej, by zająć sobie jak najlepsze siedzenia. Wcześniejsze kupowanie wiąże się też z dodatkowymi promocjami – możemy zaoszczędzić aż do 67% ceny podstawowej. Pod koniec okresu sprzedaży może zdarzyć się, że dostaniemy bilet bez gwarancji miejsca siedzącego – jeżeli nie chcemy podróżować na stojąco, warto upewnić się, czy do pociągu nie został dostawiony dodatkowy wagon.
Układ siedzeń w danym pociągu możemy sprawdzić na stronie vagonweb.cz, prowadzonej przez czeskich miłośników kolei. Wystarczy wpisać do wyszukiwarki numer lub nazwę połączenia. Warto jednak w dniu podróży sprawdzić stronę intercity.pl, gdyż może zdarzyć się, że z powodu awarii jednostki elektrycznej, podstawiony zostanie skład wagonowy. Jeżeli mamy bilet bez miejscówki, warto w takiej sytuacji udać się do wagonu nr 3 – ma on w takim przypadku o ponad 60 miejsc więcej, niż wagon z jednostki elektrycznej.
Na bilety kolejowe obowiązuje wiele ulg ustawowych, m. in. uczniowska, studencka, nauczycielska (nie dla pociągów pospiesznych i ekspresowych), kombatancka, dla osób niepełnosprawnych itp. – warto dowiedzieć się przed podróżą, czy i jak możemy zaoszczędzić na bilecie.
Reklamacje i skargi
Jeżeli pociąg znacząco się opóźni lub zostanie odwołany, mamy prawo do złożenia reklamacji bądź skargi oraz do zwrotu części lub całości poniesionych kosztów.
W przypadku pociągów TLK, IC, EIC i EIP możemy liczyć na zwrot 25% ceny biletu w przypadku opóźnienia od 60 do 119 minut, jeśli opóźnienie przekroczy 120 minut, możemy odzyskać połowę ceny biletu, jednak kwota zwrotu musi przekraczać równowartość 4 Euro. Taką reklamację należy złożyć w kasie PKP InterCity, na stronie przewoźnika bądź drogą pocztową. Do takiej reklamacji należy dołączyć numer biletu lub bilet w formie papierowej.
Pasażerowie wszystkich kategorii i rodzajów pociągów mogą również dochodzić odszkodowań za wszystkie straty, jakie ponieśli w wyniku opóźnienia pociągu.
Wiemy już wszystko bądź prawie wszystko, co chcemy wiedzieć, bilet kupiony pociąg podjeżdża, miejsce zajęte, zatem w drogę! Życzymy miłych wakacyjnych podróży koleją!
