W pierwszym półroczu 2023 r. spółki kolejowe przewiozły 115,3 mln ton towarów. W porównaniu do 2022 r. nastąpił spadek w masie o 9,8 mln ton (-7,8%). Jednocześnie wykonana praca przewozowa wyniosła 30,8 mld tonokilometrów, co stanowiło wzrost o prawie 0,2 mld tonokilometrów w porównaniu do pierwszego półrocza 2022 r. Był to najwyższy wynik w ostatnim dziesięcioleciu. W pierwszych dwóch kwartałach 2023 r. przewoźnicy zrealizowali pracę eksploatacyjną na poziomie 42,4 mln pociągokilometrów, co stanowi spadek o 0,7 mln pociągokilometrów (‑1,7%) w stosunku do tego okresu poprzedniego roku.
Rynek kolejowych przewozów towarowych od 2020 r. zmaga się z kolejnymi wyzwaniami. Ograniczenia w transporcie towarów w związku z pandemią COVID-19 wynikały m.in. ze spadku produkcji w krajach dalekiego Wschodu. Wojna w Ukrainie również wpłynęła na zmniejszenie transportu. Rynek zdołał jednak znaleźć rozwiązania, które pozwoliły na realizację przewozów. Jak sytuacja wygląda obecnie? Urząd Transportu Kolejowego prezentuje dane, które podsumowują pierwsze półrocze tego roku w przewozach towarów.
DANE EKSPLOATACYJNE – PODSTAWOWE PARAMETRY
Masa towarów
W ciągu pierwszych sześciu miesięcy tego roku kolej przewiozła towary o łącznej masie 115,3 mln ton. Wynik ten był niższy o 9,8 mln ton (-7,8%) od tego z 2022 r. i o 1,5 mln ton (-1,3%) w porównaniu z 2021 r. Główną przyczyną spadku są dużo niższe parametry przewozowe w drugim kwartale 2023 r. Sytuacja w I kwartale 2023 r. wskazywała na utrzymanie dotychczasowej stabilizacji w przewozach.
W I kwartale 2023 r., pomimo niemal zupełnego ograniczenia połączeń w kierunkach wschodnich, masa przewiezionych towarów wyniosła 60,6 mln ton i była o 1,7 mln ton (-2,8%) niższa niż w I kwartale 2022 r. Jednocześnie był to wynik większy o 3,9 mln ton (6,9%) ton niż w I kwartale 2021 r. Z kolei łączna liczba przewiezionych towarów w okresie kwiecień-czerwiec 2023 r. wyniosła 54,8 mln ton. Dla porównania w analogicznym okresie 2021 r. było to 60,1 mln ton, a w 2022 r. 62,8 mln ton. W całym II kwartale 2023 r. comiesięczna łączna masa przewiezionych towarów nie przekroczyła 19 mln ton. Za to w poprzednich dwóch latach w żadnych z tych miesięcy łączna masa nie spadła poniżej 19 mln ton, natomiast w 2022 r, w każdym z miesięcy II kwartału przekroczyła 20 mln (w kwietniu i w maju nawet powyżej 21 mln ton).
Podobna sytuacja w okresie pierwszego półrocza miała miejsce w 2020 r. Od lutego 2023 r. zaobserwować można spadek w przewiezionej koleją masie ładunków w zestawieniu poszczególnych miesięcy rok do roku. Wojna w Ukrainie nadal determinuje ograniczenia na kierunkach blisko- i dalekowschodnich, co wpływa na transport intermodalny. W Polsce spadło natomiast zapotrzebowanie na przewóz węgla. Ten surowiec energetyczny importowany był intensywnie w 2022 r. w związku z embargiem na węgiel z Rosji. Zmniejszyły się też przewozy zboża, które było transportowane przez nasz kraj w tranzycie oraz dostarczane do polskich portów po blokadzie żeglugi na Morzu Czarnym.
Praca przewozowa
W pierwszym półroczu 2023 r. praca przewozowa na kolei wyniosła 30,8 mld tonokilometrów i była najwyższa nie tylko w ciągu ostatnich trzech lat, ale także na przestrzeni całego dziesięciolecia. W stosunku do pierwszego półrocza 2022 r. było to 0,2 mld tonokilometrów więcej. natomiast w stosunku do tego okresu 2021 r. praca przewozowa wzrosła o 4,2 mld tonokilometrów (wzrost o 16%). Głównym czynnikiem wpływającym na osiągnięcie tak wysokiego parametru były praca wykonana w pierwszych trzech miesiącach br., gdzie w każdym z nich przekroczono 5 mld tonokilometrów. W każdym z pierwszych trzech miesięcy 2023 r. praca przewozowa przekroczyła 5 mld tonokilometrów. Średnia miesięczna w tym okresie dla 2022 r. wyniosła za to 4,9 mld tonokilometrów. Dla 2021 r. taki wskaźnik wyniósł 4,3 mld tonokilometrów. W II kwartale nie udało się już osiągnąć tego wyniku w żadnym miesiącu.
Praca eksploatacyjna
W okresie od stycznia do czerwca 2023 r. przewoźnicy zrealizowali pracę eksploatacyjną na poziomie 42,4 mln pociągokilometrów i była niższa o 0,7 mln (-1,7%). niż w 2022 r., jednak w porównaniu z 2021 r. wzrosła o 2,9 mln 7,4%). Praca eksploatacyjna wykonana w I kwartale 2023 r. wyniosła 21,8 mln pociągokilometrów i był to najwyższy wynik kwartalny w przeciągu ostatnich 10 lat.
W II kwartale, pomimo że liczba łącznie zrealizowanych pociągokilometrów również przekroczyła 20 mln (dokładnie 20,6 mln), co w ostatnich 6 latach nie zdarzyło się tylko raz (w 2020 r.), wskaźnik był już dużo niższy niż w 2022 r. (o 1,6 mln), lecz wyższy o 0,3 mln niż w 2021 r.
Średnia odległość przewozu 1 tony towaru
W pierwszych sześciu miesiącach 2023 r. średnia odległość, na którą była przewożona 1 tona towaru, to 267,6 km. To zdecydowanie większa odległość niż w pierwszym półroczu 2022 r. (244,7 km) i 2021 r. (227,6 km). Pomimo mniejszego tonażu, towary były przewożone na dłuższych odcinkach – zarówno wewnątrz kraju, jak i w komunikacji międzynarodowej.
PRZEWOZY W KOMUNIKACJI KRAJOWEJ I MIĘDZYNARODOWEJ
Masa towarów
W komunikacji krajowej w I półroczu 2023 r. pociągi przewiozły 73,4 mln ton towarów. Było to mniej niż w analogicznym okresie w latach 2022-2021. W porównaniu z 2022 r. spadek wynosił aż ponad 7,1 mln ton (-8,9%) a w porównaniu z 2021 r. było to 1 mln ton (-1,4%),
Wyniki w komunikacji międzynarodowej to:
- Masa towarów w eksporcie wyniosła 15,1 mln ton i ten parametr był niższy niż w 2022 r.
o niecały 1 mln ton (-6,1%). W stosunku do 2021 r. nastąpił wzrost o 0,2 mln (1,5%). - W imporcie pociągi przewiozły 23,3 mln ton towarów, o 1,1 mln ton mniej (-4,6%) niż
w 2022 r. oraz o 0,3 mln ton mniej (-1,2%) niż w 2021 r. - Z kolei w tranzycie waga przewiezionych towarów osiągnęła 3,5 mln ton i w tym przypadku
nastąpił spadek o 0,5 mln ton (-13,6%) w stosunku do 2022 r. i o 0,4 mln ton (-10,3%) do masy
przewiezionej w 2021 r.
Praca przewozowa
Praca przewozowa wykonana wewnątrz kraju wyniosła w I półroczu 2023 r. 16,8 mld tonokilometrów. W porównaniu z I półroczem 2022 r. nastąpił spadek o 0,3 mld tonokilometrów (-2%)., natomiast w porównaniu z 2021 r. nastąpił wzrost o 2,5 mld tonokilometrów (17,3%)
Wyniki w komunikacji międzynarodowej:
- W eksporcie wykonano pracę przewozową na poziomie 4,8 mld tonokilometrów,
co przełożyło się na wzrost w stosunku do 2022 r. i 2021 r. kolejno o 0,3 mld tonokilometrów (5,7%) oraz 0,7 mld tonokilometrów (16,6%). - Praca przewozowa w imporcie wyniosła 7 mld tonokilometrów i w tym przypadku również był to wynik lepszy niż w poprzednich dwóch latach. W porównaniu z 2022 r. wynikł wzrósł o 0,4 mld tonokilometrów (6,8%),a z 2021 r. o 1,1 mld tonokilometrów (19,4%)
- Spadki nastąpiły w przypadku tranzytu, gdzie 2,2 mld tonokilometrów przełożyło się na wykonaną pracę przewozową niższą o 0,2 mld tonokilometrów w stosunku do 2022 r. (-6,7%) i 50 tys. tonokilometrów w stosunku do 2021 r. (02,4%).
Z pełnym raportem można zapoznać się klikając tutaj