Nawet 700 mln euro rocznie mają wynosić straty komunikacji publicznej w Paryżu z powodu plagi pasażerów jeżdżących bez biletów metrem, pociągami, tramwajami i autobusami.
To zjawisko opisuje badanie zwyczajów konsumpcyjnych Paryżan zlecone przez Île-de-France Mobilités – firmę zarządzającą transportem publicznym w Paryżu oraz w siedmiu okolicznych departamentach ( Essonne, Hauts-de-Seine, Sekwana – Saint-Denis, Sekwana i Marna, Dolina Marny, Doloina Oise i Yvelines).
Jak pisze dziennik „Le Figaro”, najgorzej jest w autobusach, a najwięcej pasażerów na gapę jest na liniach przebiegających przez miasta graniczące ze stolicą, np. La Courneuve, Auvernaux, Essonne, Cergy-Pontoise i Bondy. Biletów nie ma statystycznie około jedna trzecia pasażerów, jednak są i takie sytuacje – jak na linii 356 z La Courneuve do Deuil-la-Barre – gdy „wskaźnik gapowiczów” sięga 63%.
Metro…
W metrze i regionalnych pociągach jest nieco lepiej, ale zdarzają się i takie trasy, gdzie bez biletu jeździ ponad 15% ludzi. W metrze największej oszustw notuje się na liniach M4, M12, M13 i M7. Najwyższy wskaźnik (17,3%) został odnotowany na stacji Château Rouge – linia M4, nieco niższy dotyczy dwóch stacji na linii M12: Aimé Césaire (16,7%) i Porte de la Chapelle (15,1%).
Generalnie metro ma największy problem z gapowiczami na stacjach zlokalizowanych w XVIII dzielnicy Paryża (znanej głównie ze wzgórza Montmartre) lub w sąsiadujących z nią miejscowościach, takich jak Saint-Ouen, Saint-Denis, Asnières-sur-Seine, Aubervilliers. Autorzy badania zauważyli, że problemy te dotyczą rejonów, w których występuje koncentracja – jak to określono – „niepewnej populacji”. Pod tym eufemizmem kryje się choćby opanowanie wielu osiedli i rejonów przez imigrantów. Na przykład w skład XVIII dzielnicy Paryża wchodzi Goutte d’Or , gdzie dominują obcokrajowcy i które jest „słynne” z działalności wielu gangów złożonych z imigrantów z Afryki.
…i pociągi
Nieco tylko lepsza jest sytuacja na liniach kolejowych RER (Réseau express régional d’Île-de-France – Szybka Sieć Regionalna Île-de-France). RER obsługuje pięć linii, a najwięcej pasażerów, którzy nie kupują biletów jest na linii B (12,7%), która wiedzie w różnych wariantach z lotniska Roissy – Charles de Gaulle do Saint-Rémy-lès-Chevreuse. Niewiele niższy wskaźnik (12,3%) został odnotowany na linii D, która łączy Orry-la-Ville i Creil z Melun, Corbeil-Essonnes i Malesherbes.
Natomiast mająca dziewięć linii sieć kolejowa Transilien ma najwięcej gapowiczów – 12,5% podróżnych – na linii H, która zaczyna się na dworcu Gare du Nord i wozi ludzi do Saint-Denis, Ermont i Pontoise. Co ciekawe w metrze i na stacjach RER zainstalowane są bramki wejściowe, ale to wcale nie odstrasza gapowiczów.
Chętnych do „bezpłatnych” przejazdów nie brakuje także w paryskich tramwajach. Według oficjalnych danych na liniach T1 i T5 oszuści stanowią odpowiednio 25% i 24% użytkowników, a na linii T11 jest ich 14,5%.
Represje wobec gapowiczów
Valérie Pécresse, szefowa Île-de-France Mobilités, zapowiada, że będzie dążyć do zmniejszenia do końca 2025 roku liczby oszustów komunikacyjnych o połowę. Ma w tym pomóc podniesienie skuteczności kontroli i egzekwowania nakładanych na gapowiczów kar finansowych. – W Île-de-France oznacza to nowe represje wobec osób korzystających z komunikacji miejskiej bez płacenia za przejazd – ostrzegła Valérie Pécresse.
Działania te są konieczne w sytuacji, gdy komunikacja publiczna traci rocznie 700 mln euro na skutek „darmowych przejazdów”, a władze Paryża i sąsiednich miast muszą szukać oszczędności lub nowych funduszy, aby sfinansować swoje zadania. Tymczasem dotowanie komunikacji zbiorowej jest jedną z najwyższych pozycji w ich budżetach.
Problem z gapowiczami w paryskiej i podparyskiej komunikacji jest tym bardziej palący, że są oni odpowiedzialni za około połowę przestępstw i aktów agresji zgłaszanych w metrze, pociągach, autobusach i tramwajach.