W 2019 roku stacja Poznań Główny była na pierwszym miejscu rankingu stacji z największą wymianą pasażerską w Polsce. Drugie miejsce przypadło stacji Wrocław Główny, a trzecie Warszawie Centralnej. Najwięcej pociągów zatrzymuje się na stacji Warszawa Zachodnia, a miastem, gdzie najwięcej pasażerów wsiada i wysiada na stacjach i dworcach jest Warszawa. Urząd Transportu Kolejowego przedstawia raport „Wymiana pasażerska w 2019 r. Funkcjonowanie kolei w województwach”.
W 2018 r. w pierwszej trójce stacji znajdowały się Wrocław Główny, Poznań Główny i Warszawa Śródmieście. To, jak często pociągi zatrzymują się na danej stacji, zależy od wielu czynników: liczby mieszkańców, położenia na szlakach kolejowych, dogodności komunikacji czy przesiadek do stacji węzłowych. Dodatkowo istotne jest, czy dostępne są wyłącznie pociągi regionalne, czy też jest możliwość skorzystania z połączeń dalekobieżnych.
| średnia dobowa wymiana pasażerska (tys.) | średnia liczba pociągów na godzinę | średnia liczba wymiany pasażerskiej na jedno zatrzymanie | |
|---|---|---|---|
| Poznań Główny | 62,0 | 15,7 | 164 |
| Wrocław Główny | 57,7 | 16,7 | 144 |
| Warszawa Centralna | 45,1 | 13,7 | 137 |
| Warszawa Śródmieście | 44,5 | 20,3 | 91 |
| Katowice | 43,0 | 15,0 | 119 |
| Warszawa Wschodnia | 42,6 | 34,5 | 52 |
| Kraków Główny | 42,3 | 10,2 | 173 |
| Warszawa Zachodnia | 37,6 | 37,3 | 42 |
| Gdynia Główna | 30,3 | 18,7 | 67 |
| Gdańsk Wrzeszcz | 24,1 | 18,3 | 55 |
Miastem, w którym występuje największa wymiana pasażerska jest Warszawa. W 2019 r. wyniosła ona 119 mln pasażerów. Jest to nieomal 18% wymiany pasażerskiej w Polsce w całym roku. Warto pamiętać, że w stolicy funkcjonują 52 stacje i przystanki: od Warszawy Centralnej z wymianą ponad 45 tysięcy osób dziennie do przystanków na linii obwodowej z wymianą w przedziale między 50 a 99 osób na dobę. Dlatego średnio na każde zatrzymanie pociągu na stacji w Warszawie przypadało ponad 33 wsiadających/wysiadających. Liczby te pokazują, jak daleko rozwinięta jest sieć kolejowa w Warszawie w porównaniu do innych miast wojewódzkich.
Po raz pierwszy raport zawiera zestawienie danych o wymianie pasażerskiej z liczbą mieszkańców poszczególnych miejscowości. Do tego celu wykorzystane zostały informacje podawane przez Główny Urząd Statystyczny – powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2019 r. Opracowanie UTK zawiera analizę największych ośrodków wymiany pasażerskiej w każdym z 16 województw. Przedstawiono również informacje o funkcjonowaniu kolei w obszarze całego województwa. W publikacji zaprezentowano dane, ile razy średnio w ciągu roku ze stacji pasażerskiej korzysta statystyczny mieszkaniec danej gminy. Dane te umożliwiają ich wykorzystanie przez władze samorządowe, zarządców infrastruktury, przedsiębiorców czy miłośników kolei.
W 2019 r. kolej w Polsce przewiozła 335,9 mln pasażerów. Wymiana pasażerska kształtowała się na poziomie ok. dwukrotnie wyższym – z tego względu, że każdy pasażer liczony jest podwójnie – raz, kiedy wsiada do pociągu, drugi raz, kiedy z niego wysiada. Dane o wymianie pasażerskiej czyli o liczbie osób, które wsiadają i wysiadają na poszczególnych stacjach są zbierane od przewoźników. Pochodzą one z systemów sprzedaży biletów, danych szacunkowych uzyskanych w oparciu o badania ankietowe dotyczące podróży oraz przypisania pasażerów do wybranych stacji na podstawie udziałów biletów relacyjnych. Tylko w niewielkim stopniu dane o wymianie pasażerskiej pochodzą z liczników pasażerów w pociągach. Pomimo ich instalowania w coraz większej liczbie pojazdów przewoźników pasażerskich (w 100% w pojazdach Łódzkiej Kolei Aglomeracyjnej oraz warszawskiej SKM) nie pozwalają one na określenie całkowitej wymiany pasażerskiej i są najczęściej traktowane jako pomocnicze.
Analiza „Wymiana pasażerska w 2019 r.” znajduje się w dziale Opracowania Urzędu Transportu Kolejowego.