Na polskiej kolei, w pociągach które rozpędzają się do prędkości powyżej 130 km/h musi znajdować się dwuosobowa obsługa trakcyjna. Procesuje się projekt, aby zmienić te przepisy.
W drugiej połowie lat 80-tych XX wieku, wraz z wprowadzeniem regularnych kursów rozkładowych pociągów pasażerskich z prędkością do 160 km/h, wprowadzono przepis dot. podwójnej obsady trakcyjnej. W 2014 roku Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju wprowadziło zmianę w rozporządzeniu, tym samym pociągi przekraczające prędkość 130 km/h mogą kursować przy jednoosobowej obsłudze trakcyjnej, ale tylko i wyłącznie pod pełnym nadzorem czynnego i sprawnie działającego systemu ERTMS/ETCS. Czyli po pierwsze infrastruktura musi być zabudowana w system ERTMS, a pociąg który rozpędzi się powyżej 130 km/h musi być wyposażony w działający pokładowy system ETCS.
Ministerstwo Infrastruktury wskazuje, że głównym powodem obwiązywania przepisów zobowiązujących przewoźników do stosowania podwójnej obsady przy prędkości powyżej 130 km/h (z wyjątkiem jednoosobowej obsady przy prędkości powyżej 130 km/h z wykorzystaniem systemu ERTMS/ETCS w trybie pełnego nadzoru) są względy dotyczące bezpieczeństwa prowadzenia ruchu kolejowego w przypadku jazdy bez pełnego nadzoru systemu ERTMS/ETCS z użyciem systemów bezpieczeństwa takich jak Czuwak Aktywny czy SHP.
Rzadki przypadek w UE
Jak same Ministerstwo Infrastruktury twierdzi, raczej ciężko doszukiwać się podobnych przepisów w Unii Europejskiej, do tych panujących w Polsce.
W innych państwach Unii Europejskiej stosowana jest zazwyczaj jednoosobowa obsługa trakcyjna, ale należy zauważyć, że państwa te używają bardziej zaawansowanych technologicznie krajowych systemów bezpieczeństwa (np. sygnalizacja kabinowa PZB/LZB) – stwierdził Wiceminister Infrastruktury Andrzej Bittel.
Przepis niepoparty badaniami?
Od blisko 35 lat obowiązują przepisy dot. dwuosobowej drużyny trakcyjnej. Teraz trwają prace legislacyjne nad nowelizacją rozporządzenia Ministra Infrastruktury. Projekt zakłada umożliwienie stosowania jednoosobowej obsady bez pełnego nadzoru systemu ERTMS/ETCS do prędkości 160 km/h. Projekt ten jest obecnie na etapie uzgodnień międzyresortowych i konsultacji publicznych.
Jak informuje Wiceminister Infrastruktury, Andrzej Bittel, na potrzeby nowelizacji, w toku uzgodnień międzyresortowych i konsultacji publicznych Prezes UTK oraz szereg podmiotów rynku kolejowego wskazali na konieczność wykonania odpowiednich badań i analiz w przedmiotowej sprawie.
Dlatego też po trzech dekadach obowiązujących przepisów, postanowiono zlecić wykonanie przez zewnętrznego wykonawcę ekspertyzy, która ma obejmować kompleksową ocenę projektowych przepisów pod kątem ich wpływu na bezpieczeństwo ruchu kolejowego. W październiku br. opublikowano ogłoszenie w sprawie rozeznania rynku, obecnie trwa ocena złożonych wstępnych ofert.
Codziennie 124 pociągi z dwuosobową obsługą
Według obecnych danych, PKP Intercity uruchamia każdego dnia 124 pociągi, w których wymagana jest dwuosobowa obsługa trakcyjna, tj. rozpędzają się one do prędkości powyżej 130 km/h na liniach, na których nie ma albo zabudowanego ERTMS, albo w pojazdach, w których brakuje pokładowego systemu ETCS. Jak podaje Wiceminister Bittel, długość odcinków linii kolejowych, na których poruszają się pociągi spółki z prędkością od 130 km/h do 160 km/h, które nie są objęte systemem ERTMS/ETCS wynosi 1658 km. Tym samym każdego dnia do obsługi 124 pociągów potrzebnych jest 248 maszynistów.
„Marnowanie” etatów
Na rynku cały czas brakuje maszynistów kolejowych. Maszyniści, którzy mogliby samodzielnie prowadzić pociąg, muszą podczas swojej służby zajmować miejsce pomocnika maszynisty. Ile PKP Intercity mogłoby efektywniej wykorzystać etaty, gdyby przepisy zostały zmienione?
Zgodnie z informacjami otrzymanymi z PKP Intercity S.A., spółka mogłaby efektywnie wykorzystać około 220 etatów w porównaniu do potrzeb zatrudnieniowych dla rocznego rozkładu jazdy 2021/22 i posiadanego stanu zatrudnienia w zespole maszynistów – podaje Wiceminister Bittel. – Potrzeby zatrudnieniowe drugiego maszynisty w rocznym rozkładzie jazdy 2021/22 w spółce wynoszą 340-350 maszynistów lub pracowników wchodzących w skład drużyny trakcyjnej – dodaje.
W tym momencie PKP Intercity zatrudnia 1435 maszynistów. Wyższe potrzeby zatrudnieniowe drugiego maszynisty wiążą się z potrzebami odpoczynku między służbami.