1 sierpnia 2024 roku, dr hab. Michał Wolański, prof. SGH z Instytutu Infrastruktury, Transportu i Mobilności wraz z 12 innymi sygnatariuszami, skierował list do Ministra Infrastruktury, Dariusza Klimczaka. Zwrócono uwagę na kluczowe problemy związane z regionalnym transportem autobusowym w Polsce oraz przedstawiono konkretne postulaty mające na celu poprawę sytuacji.
W liście podpisanym przez przedstawicieli samorządów, operatorów transportu publicznego oraz osoby i organizacje działające na rzecz rozwoju transportu pozamiejskiego, podkreślono, że problem wykluczenia transportowego w Polsce nadal istnieje. Wiele miejscowości, miasteczek, a nawet miast wciąż boryka się z brakiem dostępu do transportu publicznego. Pomimo rosnącej roli kolei w Polsce, autorzy listu zauważają, że nie jest ona rozwiązaniem problemu wykluczenia transportowego. Wskazano na konieczność rozwoju transportu autobusowego, szczególnie w obszarach regionalnych i lokalnych, które mogą połączyć mniejsze miejscowości z większymi ośrodkami miejskimi.
Kolej w Polsce coraz bardziej wzmacnia swoją rolę i staje się swoistym transportowym kręgosłupem, jak w innych rozwiniętych komunikacyjnie krajach. Należy jednak podkreślić, że transport kolejowy nie
jest i nie będzie antidotum na wykluczenie transportowe. Jeżeli szeroko rozumiany transport publiczny ma służyć wszystkim obywatelom, to niezbędne jest, aby wszędzie tam, gdzie nie dociera kolej, docierały autobusy.
Autorzy listu zaznaczają, że istnieją obszary w Polsce, gdzie transport autobusowy funkcjonuje dobrze dzięki wsparciu z Funduszu rozwoju przewozów autobusowych (FRPA). Jak podkreślono, bez tego funduszu wiele samorządów nie byłoby w stanie zorganizować efektywnej komunikacji autobusowej, co wpłynęło na zmniejszenie wykluczenia transportowego w wielu regionach.
Przedstawiono postulaty i zaproponowano zmiany
Jeżeli nie zostaną podjęte stosowne działania, to organizacja autobusowego transportu pozamiejskiego, potocznie zwanego regionalnym, po kilku latach progresu znów wróci do etapu regresu, jaki przeżywał regionalny transport autobusowy od lat 90., a regres ten spowoduje zwiększanie się zjawiska wykluczenia transportowego, zamiast jego zmniejszania.
W związku ze swoimi obawami autorzy listu przedstawili pięć kluczowych postulatów, które ich zdaniem mogą przyczynić się do stabilizacji i dalszego rozwoju regionalnego transportu autobusowego.
- Zmiany organizacyjne w FRPA – Czyli zmiany terminów naborów do FRPA, aby wyniki były ogłaszane na co najmniej dwa miesiące przed końcem roku. Obecne opóźnienia utrudniają planowanie i organizację przewozów.
- Zmiana kolejności przyznawania środków z FRPA – Zaproponowano zmianę priorytetów w przyznawaniu środków, aby większe organizacje, obsługujące większe obszary, miały pierwszeństwo.
- Zwiększenie puli środków w FRPA dla naborów wieloletnich – Wskazano na potrzebę zwiększenia dostępnych środków, zwłaszcza w kontekście naborów wieloletnich, oraz usunięcie gmin jako możliwych beneficjentów.
- Przeciwdziałanie likwidacji FRPA – Autorzy obawiają się sygnałów o planach likwidacji FRPA, wskazując na jego kluczową rolę w walce z wykluczeniem transportowym.
- Zmiany w ulgach ustawowych – Zaznaczono potrzebę zmian w zakresie ulg ustawowych, które obecnie utrudniają integrację różnych rodzajów transportu publicznego.
Autorzy listu wyrazili gotowość do współpracy z Ministerstwem Infrastruktury w celu wypracowania najlepszych rozwiązań. Oprócz dr hab. Michała Wolańskiego, prof. SGH list podpisali:
- Adrian Ejssymont – Związek Powiatowo-Gminny „Grodziskie Przewozy Autobusowe”
- Seweryn Stanisław Kobiela – Beskidzki Związek Powiatowo-Gminny
- Bartosz Sokołowski – Związek Powiatowo-Gminny Powiatu Żagańskiego
- Piotr Bronisław Hojan – Związek Powiatowo-Gminny „Wielkopolski Transport Regionalny”
- Radosław Krzysztof Włoszek – „Koleje Małopolskie” sp. z o.o.
- Paweł Sadza – Komunikacja Beskidzka SA
- Jan Kotynia – Łódzka Kolej Aglomeracyjna sp. z o.o.
- Joanna Kaczmarska – MZK Żagań sp. z o.o.
- Arkadiusz Pawlos – PKS Jarosław SA
- Marcin Gromadzki – Marcin Gromadzki Public Transport Consulting
- Piotr Rachwalski – Stowarzyszenie Operatorów Publicznego Transportu Zbiorowego „Polski PKS”
- Iwona Ewelina Budych – Stowarzyszenie Wykluczenie Transportowe