Europejski System Zarządzania Ruchem Kolejowym (ERTMS) to nie tylko technologiczna rewolucja na torach, ale również klucz do spójnej, bezpiecznej i efektywnej sieci kolejowej w Europie. Wprowadzany sukcesywnie w Polsce, stanowi fundament nowoczesnego transportu, który łączy innowacyjność z troską o środowisko. Dlaczego ERTMS jest tak istotny i jak Centrum Unijnych Projektów Transportowych wspiera jego wdrażanie?
Europejski System Zarządzania Ruchem Kolejowym (ERTMS ang. European Rail Traffic Management System) to zintegrowany system, opracowany w celu ujednolicenia europejskich standardów sterowania ruchem pociągów. Składa się z dwóch głównych elementów:
-
ETCS (European Train Control System) – system kontroli pociągów, który odpowiada za przekazywanie informacji maszynistom i automatyczne sterowanie prędkością.
-
GSM-R (Global System for Mobile Communications – Railways) – system komunikacji radiowej dla kolei, który umożliwia niezawodne przesyłanie danych i kontakt między personelem.
Wspólne działania instytucji unijnych i organizacji związanych z rynkiem kolejowym doprowadziły do powstania założeń systemu ERTMS. Jego celem jest zwiększenie bezpieczeństwa, efektywności oraz interoperacyjności na kolei, eliminując bariery technologiczne między państwami. ERTMS wspiera rozwój międzynarodowego transportu kolejowego, modernizację infrastruktury, a także promuje ekologiczne i zrównoważone rozwiązania w transporcie.
Projekt ERTMS powstał w latach 90. XX wieku jako odpowiedź na problemy wynikające z różnorodności systemów sterowania ruchem kolejowym w Europie. Wcześniej każdy kraj miał własne rozwiązania techniczne, co utrudniało międzynarodowy transport kolejowy i obniżało jego efektywność. Pierwsze linie z ERTMS uruchomiono we Włoszech i Hiszpanii w latach 2000-2005.
Implementacja ERTMS w Polsce
W Polsce implementacja systemu rozpoczęła się na początku XXI wieku, głównie na modernizowanych liniach kolejowych, takich jak odcinki Centralnej Magistrali Kolejowej (CMK). Polska, będąca istotnym elementem europejskiej sieci transportowej, aktywnie rozwija wdrażanie ERTMS na liniach międzynarodowych i krajowych.
ERTMS to kluczowy element rozwoju nowoczesnej kolei w Europie, który nie tylko zwiększa jej bezpieczeństwo i efektywność, ale także wzmacnia współpracę międzynarodową. W Polsce jako kraju tranzytowym, wdrożenie tego systemu ma szczególne znaczenie dla integracji z europejską siecią kolejową.
Technologia ERTMS zapewnia większe bezpieczeństwo na kolei dzięki automatycznemu nadzorowi nad ruchem pociągów i minimalizowaniu ryzyka wypadków. Ujednolicenie standardów w całej Europie pozwala na sprawny i płynny transport międzynarodowy, co zwiększa efektywność i przepustowość sieci kolejowej. Dodatkowo system wspiera zrównoważony rozwój, czyniąc kolej bardziej konkurencyjną i przyjazną dla środowiska, co sprzyja redukcji emisji w transporcie.
ERTMS odgrywa również kluczową rolę w modernizacji infrastruktury kolejowej, umożliwiając wprowadzenie nowoczesnych technologii i dostosowanie kolei do rosnących potrzeb transportowych. Dzięki standaryzacji eliminuje bariery technologiczne między krajami, co sprzyja integracji europejskiego rynku transportowego. W Polsce jako ważnym kraju tranzytowym, wdrożenie ERTMS przyczynia się do zwiększenia konkurencyjności kolei i wspiera rozwój kluczowych szlaków, takich jak linie transeuropejskie, poprawiając atrakcyjność kolei dla pasażerów i przewoźników towarowych.
Fundusze Europejskie i nowy nabór ogłoszony przez CUPT
Centrum Unijnych Projektów Transportowych (CUPT) odgrywa kluczową rolę w realizacji projektów transportowych finansowanych z funduszy europejskich, w tym w ramach Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności (KPO). CUPT wspiera beneficjentów na każdym etapie realizacji projektów: od przygotowania dokumentacji, przez aplikowanie o środki, aż po rozliczenie finansowe.
W kontekście KPO, CUPT zarządza funduszami przeznaczonymi na modernizację i rozwój infrastruktury transportowej w Polsce. W sektorze kolejowym szczególny nacisk kładziony jest na wdrażanie systemów takich jak ERTMS, które zwiększają bezpieczeństwo, efektywność oraz interoperacyjność w transporcie. CUPT pełni również funkcję doradczą, zapewniając zgodność projektów z celami polityki europejskiej, w tym dekarbonizacją i zrównoważonym rozwojem.
Dzięki wsparciu Funduszy Europejskich, takich jak Fundusz Spójności, Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego czy Instrument „Łącząc Europę” (CEF), CUPT umożliwia realizację strategicznych inwestycji infrastrukturalnych. Są to projekty związane z budową nowych linii kolejowych, modernizacją istniejących tras, rozwojem infrastruktury intermodalnej oraz wdrażaniem nowoczesnych technologii, które podnoszą standardy transportu w Polsce.
Centrum Unijnych Projektów Transportowych (CUPT) ogłosiło właśnie nabór wniosków w ramach Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności (KPO), dotyczący wyposażenia taboru kolejowego w system ERTMS. Nabór rozpoczął się 3 grudnia 2024 roku i potrwa do 17 stycznia 2025 roku. Łączna pula środków wynosi ponad 480 milionów złotych. Program ma na celu cyfryzację, modernizację i unowocześnienie infrastruktury kolejowej w Polsce, zwiększając bezpieczeństwo i efektywność transportu kolejowego poprzez wdrożenie ERTMS.
Artykuł partnera