W dniu dzisiejszym Rada Ministrów przyjęła projekt zmian programu wieloletniego „Pomoc w zakresie finansowania kosztów zarządzania infrastrukturą kolejową, w tym jej utrzymania i remontów do 2023 roku”.
Na pierwszym posiedzeniu w nowym roku Rada Ministrów przyjęła projekt uchwały w sprawie ustanowienia programu wieloletniego pt. „Pomoc w zakresie finansowania kosztów zarządzania infrastrukturą kolejową, w tym jej utrzymania i remontów do 2023 roku”, czyli tzw. programu utrzymaniowego. Dokument jest filarem ekonomicznym funkcjonowania sektora kolejowego w Polsce, decydującym nie tylko o kwestiach inwestycyjnych, ale również o warunkach funkcjonowania całego rynku przewozowego.
Najważniejsze zmiany objęte nowelizacją Programu obejmują:
Możliwości, aby beneficjentami Programu mogły być również podmioty inne, niż wymienione w jego dotychczas obowiązującej wersji. Obecnie podmiotami uprawnionymi do otrzymania dofinansowania w ramach Programu są zarządcy infrastruktury: PKP Polskie Linie Kolejowe SA, PKP Szybka Kolej Miejska w Trójmieście Sp. z o.o., Dolnośląska Służba Dróg i Kolei, „Euroterminal Sławków” Sp. z o.o. oraz CARGOTOR Sp. z o.o.
Zgodnie z projektowanymi zmianami, potencjalnymi przyszłymi beneficjentami Programu uprawnionymi do otrzymania dofinansowania będą również podmioty, którym w trakcie realizacji Programu zostaną przekazane, w celu wykonywania zadań zarządcy infrastruktury, określone odcinki linii kolejowych zarządzane przez PKP PLK S.A.
W przypadku przekazania odcinka linii kolejowej nowy zarządca otrzyma środki, które na dany odcinek były przypisane dla dotychczasowego zarządcy. Przekazywanie odcinków dotyczy przede wszystkim odcinków nieeksploatowanych lub o niskich parametrach eksploatacyjnych, w celu poprawy tych parametrów. Aktualnie trwają prace nad przekazaniem części odcinków linii kolejowych samorządowi województwa dolnośląskiego.
Stałe dodatkowe dofinansowanie dotychczasowego beneficjenta Programu – PKP KM w Trójmieście Sp. z o.o., w kwocie 6 mln zł rocznie.
Nasi eksperci przygotowali ponad 100 uwag merytorycznych do zaproponowanego dokumentu – podkreśla dr Jakub Majewski, Prezes Fundacji ProKolej – Najważniejsze kwestie wymagające zmiany to przywrócenie pełnej ochrony istniejących linii kolejowych, uruchomienie instrumentów finansowania mniejszych zarządców infrastruktury kolejowej oraz krekta budżetu niwelująca skutki kryzysu wywołanego pandemią COVID-19.
Fundacja zwróciła również uwagę na konieczność zwiększenia nacisku na efekty programu. Rozdział określający kategoryzację poszczególnych odcinków sieci kolejowej wymaga weryfikacji pod kątem oczekiwań przewoźników oraz rzeczywistej konkurencyjności oferty przewozowej w ruchu pasażerskim i towarowym. Nawet na głównych ciągach komunikacyjnych zaproponowane parametry tworzą bowiem wąskie gardła i nieciągłości parametrów blokujące wykorzystanie pełnego potencjału infrastruktury. Na liście brakuje również kilkunastu odcinków stanowiących objazdy głównych ciągów komunikacyjnych –wykorzystywanych w sytuacjach awaryjnych i w trakcie robót inwestycyjnych – oraz linii niezbędnych do zachowania systemu kolejowego oraz obsługi ośrodków turystycznych.
Inne zmiany uwzględnione w nowelizacji
Nowelizacja uwzględnia również skutki organizacyjne przejęcia przez PKP PLK SA pracowników Przedsiębiorstwa Napraw Infrastruktury Sp. z o.o. i części pracowników PKP TELKOL Sp. z o.o.
Projekt wprowadza nową uproszczoną nazwę Programu, uwzględnia szereg zmian o charakterze redakcyjnym oraz aktualizację informacji o dokumentach strategicznych związanych z rozwojem transportu w Polsce.
Projekt zmierza do wypełnienia warunku podstawowego dla finansowania projektów kolejowych w ramach nowej perspektywy finansowania UE 2021-2027. Komisja Europejska wymaga (i uzależnia od tego finansowanie), by w ramach nowej perspektywy finansowej UE na lata 2021–2027, w Programie utrzymaniowym przedstawiono koszty utrzymania istniejących i nowobudowanych inwestycji kolejowych w odniesieniu do PLK i CPK.