Rzeszów, malowniczo położone miasto w południowo-wschodniej Polsce, skrywa w sobie niezwykłe skarby. Jednym z nich jest tunel kolejki wąskotorowej, który od lat fascynuje zarówno miłośników historii, jak i entuzjastów kolejnictwa. Długość tej intrygującej budowli wynosi 600-602 metry.
Pierwszym inicjatorem budowy kolei o szerokości toru 760 mm był dr Karol Lewakowski poseł i działacz ruchu ludowego. Wystąpił w 1891 r. z projektem budowy dwóch linii wąskotorowych. Pierwsza z nich miała zaczynać się w Przeworsku, a następnie przez Kańczugę i Dynów docierać do Sanoka. Druga prowadzić miała z Rzeszowa przez Tyczyn, Błażową do Dynowa. W tym czasie pojawiły się jeszcze inne warianty tras z Bachórza do Przemyśla, Rzeszowa przez Dynów do Rymanowa Zdroju czy z Dynowa do Jarosławia, która była związana z planowaną budową cukrowni w Jarosławiu. Wszystkim tym planom sprzeciwił się ówczesny komendant twierdzy Przemyśl generał Antona von Galgótzy, dlatego pomysł dr Karola Lewakowskiego nie mógł być zrealizowany. Wykorzystał to ordynat przeworski książę Andrzej Lubomirski, mający silne wpływy w Wiedniu, który zaproponował by wybudować cukrownię w Przeworsku.
Gdy hrabiowie Karol Scipio del Campo z Łopuszki Wielkiej i Zdzisław Skrzyński z Bachórza ponowili projekt linii biegnącej z Przeworska do Sanoka, zainteresowany nowym zamierzeniem książę Lubomirski zebrał poparcie wśród okolicznych właścicieli ziemskich i założył z nimi „Konsorcjum Projektowanej Kolei Przeworsk – Dynów”, którego został prezesem. Kolej miała być przydatna m.in., aby dowozić buraki do nowo otwartej w 1895 roku cukrowni w Przeworsku.
Prace przy drążeniu tunelu rozpoczęły się 23 lutego 1903 roku, budowę zakończono 1 maja 1904 r. Przy pracach budowlanych zatrudniona była miejscowa ludność, jedynie do prac strzałowych zatrudniono minerów z Włoch. W najgrubszym miejscu warstwa ziemi nad tunelem wynosi około 37 m, obudowę wykonano z kamienia. Długość tunelu wyniosła 600 m przy szerokości 4,3 m i wysokości 4,7 m.
Całą linię kolei lokalnej Przeworsk – Dynów otwarto w dniu 8 września 1904 r. oddając ją do użytku publicznego.
Wnętrze tunelu kryje w sobie interesujące detale, takie jak wnęki minerskie, które miały służyć do jego wysadzenia w przypadku wojny. Trasa przebiega przez teren powiatu rzeszowskiego i przeworskiego. Czas przejazdu kolejką na trasie Przeworsk – Dynów wynosi ok. 3 godziny.
