Każdy przewoźnik – zarówno pasażerski, jak i towarowy – musi posiadać zabezpieczenie finansowe. Może to być umowa ubezpieczenia OC lub umowa gwarancji ubezpieczeniowej. Urząd Transportu Kolejowego przeanalizował stan ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej przewoźników kolejowych w 2023 r. 44% przewoźników ubezpieczyło się na kwotę wyższą niż minimalna wymagana. To spadek o 18 punktów procentowych w porównaniu z 2022 r.
UTK do analizy wybrał przewoźników kolejowych, którzy:
- w 2023 r. byli uprawnieni do wykonywania przewozów (posiadali aktualną licencję i certyfikat bezpieczeństwa lub świadectwo bezpieczeństwa wydane przez Prezesa UTK),
- byli aktywni, czyli wykonali w 2023 r. pracę eksploatacyjną,
- posiadali polisę ubezpieczeniową na więcej niż 6 miesięcy 2023 r.
Większość badanych przewoźników kolejowych korzysta z infrastruktury ogólnodostępnej. Obowiązuje ich minimalna suma ubezpieczenia OC na równowartość 2,5 mln euro. W 2022 r. ponad połowa tych przewoźników posiadała polisę OC na kwotę wyższą niż wymagane minimum. W 2023 r. było ich mniej – 52 ze 119 przewoźników. Wśród przewoźników pasażerskich 80% przedsiębiorstw ubezpieczyło się w 2023 r. na kwotę wyższą od minimalnej sumy gwarancyjnej. Wśród przewoźników towarowych było ich 38%.
UTK przeanalizował także wysokość sumy gwarancyjnej w umowach, którą zawarły przedsiębiorstwa z największym udziałem pracy przewozowej. Średnia dla przewoźników pasażerskich wyniosła niemal 64,4 mln zł, dla towarowych – ok. 130,6 mln zł.
Badanie UTK objęło 3 przewoźników, którzy są jednocześnie zarządcą infrastruktury, po której odbywają się przewozy. Średnia wartość ich polis OC wyniosła prawie 21,7 mln zł – podobnie jak w 2022 r. Wszyscy zawarli umowy na sumy wyższe niż wymagane.
Z sieci wąskotorowej korzysta 3 przewoźników, którzy zostali poddani analizie. Średnia ich polis OC wyniosła 479,4 tys. zł. Jeden z przewoźników zdecydował się na ubezpieczenie równe przepisowemu minimum, pozostali dwaj wybrali wyższe kwoty.
Minimalna wysokość sumy gwarancyjnej ubezpieczenia OC wynika z przepisów prawa. Jest równowartością w złotych:
- 100 tys. euro dla operatorów kolei wąskotorowej,
- 250 tys. euro dla przewoźników, którzy korzystają z infrastruktury, którą zarządzają,
- 2,5 mln euro dla pozostałych przewoźników.
Tę wartość oblicza się na podstawie kursu średniego euro, który Narodowy Bank Polski ogłosił po raz pierwszy w roku, w którym została zawarta umowa ubezpieczenia. Na 2023 r. było to 4,6784 zł.