Strona główna » Wiadomości » Infrastruktura » Nowoczesne rozwiązania kolejowe. Przyszłość, w tym rozwój KDP w Polsce to CPK

Nowoczesne rozwiązania kolejowe. Przyszłość, w tym rozwój KDP w Polsce to CPK

Redakcja

Nieograniczone możliwości podróżowania – szybko, bezpiecznie i bez szkody dla środowiska naturalnego. Dojazd do wielu miast w Polsce w rekordowo krótkim czasie oraz znaczące skrócenie podróży do krajów takich, jak Litwa, Słowacja czy Czechy. Swobodny dostęp do ośrodków akademickich, destynacji wakacyjnych czy powrotów w rodzinne strony. A wszystko to dzięki wykorzystaniu nowoczesnych narzędzi. Kolej Dużych Prędkości, Horyzontalny Rozkład Jazdy oraz Pasażerki Model Transportowy – co oznaczają te pojęcia i czemu wszystkie prowadzą do CPK?

Przesycenie systemu transportowego można dostrzec gołym okiem. W wielu miastach na obwodnicach miast i autostradach dojazdowych, w godzinach szczytu, tworzą się ogromne korki. Podobnie jest na torach, których nieodpowiednia ilość nie pozwala stworzyć atrakcyjnej siatki połączeń. Odpowiedzą na te problemy są nowe rozwiązania komunikacyjne, takie jak KDP, czyli Kolej Dużych Prędkości, które wchodzą w skład Programu Kolejowego CPK. W ramach jego realizacji do 2034 r. powstanie łącznie 1981 km linii kolejowych w ramach 12 ciągów kolejowych.

Polska na szybkich torach

Nowe linie będą wykorzystywane do obsługi przede wszystkim pociągów dalekobieżnych, w tym kolei dużych prędkości, jak również przez pociągi regionalne z gęstszą siatką zatrzymań oraz – na wybranych odcinkach – przez ruch towarowy. Inwestycja zakłada doprowadzenie 10 tzw. szprych prowadzących z różnych regionów Polski do Warszawy i Portu Solidarność. Dzięki temu aż 120 miast zostanie bezpośrednio połączonych ze stolicą i Portem Solidarność, z czasem nie dłuższym niż 2,5 godziny. Łącznie to 30 zadań inwestycyjnych i prawie 2000 km nowych linii kolejowych, których inwestorem jest Centralny Port Komunikacyjny – mówi Radosław Kantak, członek zarządu spółki CPK, odpowiedzialny za inwestycje kolejowe.

Możliwości płynące z rozwoju sieci kolejowej dotyczą wielu obszarów gospodarki, takich jak transport, turystyka, handel, kończąc na doświadczeniach i potrzebach indywidulanych pasażerów. To także skrócenie czasu przejazdu o co najmniej godzinę pomiędzy większością miast wojewódzkich w Polsce, umocnienie powiązań międzyregionalnych w relacjach do stolicy i pomiędzy centrami regionów. To zdecydowanie mocniejsze zaangażowanie się obszarów naszego kraju w europejskie sieci współpracy naukowej, gospodarczej, handlowej i kulturalnej, ale przede wszystkim – ogromny impuls do dalszego rozwoju miast i regionów, które do tej pory były wykluczone z uwagi na swoje położenie na uboczu ciągów komunikacyjnych.

Bez wątpienia korzyści dla całego systemu transportowego będą olbrzymie, gdyż patrząc na doświadczenia innych krajów, projekty kolei dużych prędkości zmieniały strukturę potrzeb transportowych większości społeczeństwa, na korzyść tego przyjaznego dla środowiska. Pamiętajmy jednak, że tak duże inwestycje potrzebują zaplecza mądrych rozwiązań wspomagających, takich jak PMT czy HRJ – mówi Radosław Kantak.

Inwestycje CPK to prawie 2000 km nowych linii kolejowych, w tym Kolei Dużych Prędkości

 

Jak dobrze planować inwestycje kolejowe

W grudniu 2020 r. spółka Centralny Port Komunikacyjny opublikowała i rozpoczęła udostępnianie – całkowicie nieodpłatnie i dla wszystkich zainteresowanych instytucji i firm – Pasażerskiego Modelu Transportowego (PMT) wraz z sieciową prognozą ruchu. Półtora roku od inauguracji tym nowoczesnym narzędziem dysponuje ponad 30 instytucji: rządowych, samorządowych i prywatnych. Co to jest Pasażerski Model Transportowy? W największym skrócie: to zaawansowany model planistyczny, który uwzględnia transport drogowy, kolejowy i lotniczy. PMT pozwala m.in. na analizy konkurencyjności kolei wobec innych rodzajów transportu. Istotną cechą tego modelu jest możliwość porównania przepływów pasażerskich w transporcie zbiorowym np. z prognozowanym natężeniem ruchu samochodowego.

PMT pozwoli na wiarygodną i spójną dla obszaru całej Polski prognozę zmian, jakie przyniesie realizacja inwestycji CPK. Dzięki PMT rozwiązania techniczne przygotowywane przez CPK i innych inwestorów będą „szyte na miarę”, czyli dostosowane do realnych przyszłych potrzeb transportowych – mówił podczas prezentacji PMT Mikołaj Wild, prezes spółki CPK.

Od tamtego czasu model okazał się narzędziem potrzebnym i szeroko stosowanym w planowaniu inwestycji infrastrukturalnych w Polsce. Dotychczas PMT został udostępniony ponad 30 różnym podmiotom.

Łącznie PMT został wykorzystany w ponad 100 opracowaniach i projektach różnych instytucji, w tym w studiach planistyczno-prognostycznych dla nowych linii kolejowych w ramach programu Kolej Plus – mówi Michał Pyzik, koordynator ds. modelowania i prognozowania ruchu w CPK.

PMT został udostępniony m.in. zarządcom infrastruktury: PKP Polskim Liniom Kolejowym (PKP PLK) i Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad (GDDKiA), a także przewoźnikom kolejowym, np. PKP Intercity, Łódzkiej Kolej Aglomeracyjnej​ (ŁKA). Wykorzystują je również: Centrum Unijnych Projektów Transportowych​ (CUPT), samorządy np. urzędy marszałkowskie w Świętokrzyskiem, a także instytucje naukowe, np. Instytut Kolejnictwa.

Jak wynika z prognoz wykonanych przy pomocy PMT, po uruchomieniu Portu Solidarność i oddaniu do użytku nowych linii kolejowych można spodziewać się blisko dwukrotnego wzrostu liczby pasażerów w perspektywie 2050 r.: do 120 mln pasażerów rocznie w kolejowym transporcie dalekobieżnym (95 mln pasażerów w pociągach kategorii Intercity i 25 mln w regionalnych ekspresach). Dla porównania: w 2019 r. – ostatniego przed epidemią COVID-19 – spółka PKP Intercity przewiozła niespełna 49 mln pasażerów.

Dzięki możliwości prognozowania liczby pasażerów na liniach i na stacjach kolejowych oraz określania liczby pociągów wymaganych do obsługi przewozów, model pozwala porównywać różne scenariusze rozwoju systemu transportowego. Po uwzględnieniu wpływu wielu czynników, np. prognoz demograficznych, współczynnika PKB, założeń dotyczących rozbudowy dróg krajowych czy zmieniającej i rozwijającej się oferty pociągów dalekobieżnych i regionalnych – inwestorzy są w stanie przewidywać, jak wzrośnie wymiana pasażerska na stacjach kolejowych w wielu miastach w Polsce. Z prognozy wynika, że można przewidywać wzrosty ruchu na stacjach i przystankach kolejowych w takich miastach jak np.: Lublin (wzrost o 200 proc.), Jelenia Góra (170 proc.), Nowy Sącz (142 proc.), Sieradz (135 proc.), Skierniewice (114 proc.), Gorzów Wielkopolski (108 proc.) i Zawiercie (99 proc.). Szczegółowe dane można obejrzeć na ilustracji.

Wizualizacja potoków pasażerskich w ramach Pasażerskiego Modelu Transportowego

Jak w szwajcarskim zegarku

Kolejnym istotnym rozwiązaniem wspierającym KDP będzie Horyzontalny Rozkład Jazdy. W krajach takich, jak Szwajcaria, Holandia czy Niemcy można zobaczyć, jak dobrze kolej funkcjonuje jako system: pociągi jeżdżą często, o stałych godzinach, a stacje są dobrze skomunikowane umożliwiając dogodne, intuicyjne, szybkie przesiadki.

CPK skorzysta z tych rozwiązań, adaptując je nad Wisłą. Wykorzystanie sieci kolejowej w Polsce jest dziś gorsze niż w większości analizowanych krajów w Europie. Jesteśmy daleko za takimi krajami jak Niemcy, Austria, Włochy i Hiszpania, a także za Czechami i Słowacją (dane z 2019 r.). Jak wynika ze statystyk, w 2019 r. mieszkaniec Niemiec wykonał ponad 35 podróży pociągiem, czyli pięć razy więcej niż mieszkaniec Polski.

Wady obecnego rozkładu jazdy w Polsce znane są każdemu, kto chociaż raz podróżował koleją. Brak sieciowego rozkładu jazdy na poziomie strategicznym w kraju i tym samym brak wytycznych strategicznych do kształtowania zakresu infrastruktury. Inne problemy to różnorodne podejście interesariuszy do kształtowania siatki połączeń, zakupu taboru czy finansowania połączeń. Rozkład jest tworzony w krótkiej perspektywie czasowej i trudny do zapamiętania. Realizacja Programu Kolejowego CPK spowoduje dużą zmianę jakościową w czasach podróży między miastami.

Chcemy tą szansę wykorzystać, dając do dyspozycji pasażerom także nową, skokową jakość dotyczącą rozkładów jazdy. Horyzontalny Rozkład Jazdy (HRJ) jest opracowany na wzór przykładów z niektórych krajów zachodnich i zakłada: dobre skomunikowanie pociągów na stacjach węzłowych (tzw. rozkład zintegrowany), odjazdy pociągów z punktów obsługi podróżnych w równych odstępach czasu, czyli w stałym takcie (rozkład cykliczny), konstrukcję rozkładu adekwatnie do potrzeb układu osadniczego oraz integrację organizacji przewozów na różnych szczeblach.

Korzyści dla wszystkich

Działania podejmowane przez CPK zagwarantują uzyskanie przejrzystej, czytelnej i stabilnej oferty przewozowej. Korzyści dla całego systemu transportowego będą olbrzymie, gdyż patrząc na doświadczenia innych krajów, projekty kolei dużych prędkości, wsparte nowoczesnymi rozwiązanymi, takimi jak PMT i HRJ, zmieniały strukturę potrzeb transportowych większości społeczeństwa, z ogromną korzyścią dla środowiska.

 

Podobne artykuły