Strona główna » Wiadomości » Kolej na świecie » Charakterystyka kolei dużych prędkości w wybranych krajach Europy – Hiszpania

Czy w Polsce potrzebne są koleje dużych prędkości?

– Przypadek Hiszpanii


 

Hiszpania to kolejny kraj, który w 1992 r. dołączył do elitarnego klubu wysokich prędkości. 22 kwietnia oddano do użytku pierwszą linię szybkiego ruchu AVE (Alta Velocidad Espańola). Nie sposób przedstawić nowej linii dużych prędkości w Hiszpanii bez nieco szerszego wprowadzenia do problematyki kolejowej tego kraju. Otóż Hiszpania, oraz Portugalia podobnie jak Carska Rosja zastosowały inny rozstaw szyn, niż przyjęty za standardowy 1435mm. Podczas gdy Rosja przyjęła standard 1520 mm, to Hiszpania zdecydowała się na jeszcze szerzej rozstawione tory, czyli aż 1668mm. Ten sam rozstaw zastosowała również Portugalia, w efekcie czego jest on nazywany „Rozstawem Iberyjskim”. Takie podejście było podyktowane względami politycznymi, ponieważ znacznie spowalniało ewentualny atak najeźdźcy. Wynikało to z konieczności posiadania stosownego taboru, a najczęściej kończyło się na przekuwaniu linii na inny standard. Taki układ był do zaakceptowania w XIX wieku, jednak w XX wieku zaczął być problemem. Pociągi muszą być przeładowywane na stacji granicznej lub wyposażane w odmienne wózki. Dlatego bardzo szybko lokalny producent taboru Talgo opracował system zmiennego rozstawu kół, umożliwiający przejazd specjalnym pociągom bez zatrzymania na stacji granicznej i be czasochłonnej wymiany wózków.

 

System ten jest wykorzystywany po dziś dzień. Tak więc mieszkańcy Hiszpanii pogodzili się z istnieniem szerokiego toru, który dodatkowo nie był specjalną blokadą przy dużych prędkościach. Wręcz można stwierdzić, że szerszy tor poprawia stabilność biegu pociągu. Jednak problemem Hiszpanii była topografia. Cały kraj jest pokryty pasmami górskimi, przez które przebijają się linie kolejowe. Dlatego w latach 1980-tych podjęto decyzję o budowie nowych linii dużych prędkości, które miały pozwolić na szybkie przemierzanie kraju. Wówczas to padła decyzja o budowie sieci w oparciu o japońską technologię Shinkansen, w wykonaniu szerokotorowym. Jednak wstąpienie Hiszpanii do UE szybko zmieniło plany. Dla UE byłoby nie na rękę utracenie takiej sumy pieniędzy, dlatego Hiszpania ogłosiła nagle, że sieć ta powstanie na bazie pociągów produkcji francuskiej oraz niemieckiego systemu zabezpieczania ruchu pociągów. Jednak to nie koniec zaskakujących zmian. Otóż pod wpływem euforii z wstąpienia Hiszpanii w poczet państw UE ogłoszono nagle, że cała sieć nowych połączeń będzie normalnotorowa (1435mm), a pozostała sieć szerokotorowa zostanie przekuta z rozstawu 1668mm na standardowy 1435mm. Obwieszczenie to było na tyle sensacyjne, co nierealne do spełnienia. Mimo tego zdecydowano się budować linie dużych prędkości (po Hiszpańsku Alta Velocidad Española), czyli AVE jako normalnotorowe. W związku z dużymi prędkościami pojawił się kolejny problem polegający na sposobie zasilania pociągów. Otóż w Hiszpanii na torach szerokich jest wykorzystywany system 3kV=, stosowany również w Polsce. Niestety dla pociągów dużej prędkości jest to za mało, dlatego nastała konieczność zmiany i w tym obszarze. Dlatego dla potrzeb nowych pociągów wybrano zasilanie 25kV 50Hz prądu przemiennego. W efekcie tory AVE różnią się nie tylko szerokością ale również i napięciem zasilania.

Mając już ustalone podstawowe parametry przystąpiono do budowy nowych połączeń. Pierwotnie najpierw miała zostać zrealizowana linia Madryt –Barcelona, jednak z racji wygrania przez Sewillę organizacji wystawy Euro 1992 postanowiono najpierw zrealizować trasę Madryt –Sewilla. Budowę linii rozpoczęto w 1988 roku, a zakończono w 1991 roku. Dla potrzeb nowej linii zakupiono składy AVE-S 100. Pociąg dostarczył francuski GEC Alsthom. Bazuje on na technologii TGV, które różni głównie kilka elementów aerodynamiki. Pociągi ma długość 200 metrów, porusza się z prędkością 300km/h i jest przystosowany do poruszania się pod napięciem 3kV= lub 25kV 50Hz, przy czym przy napięciu 3kV moc zespołu jest zmniejszona do 5,4MW (na napięciu zmiennym jest to 8,8MW).
Następne lata przyniosły zastój w budowie nowych linii, w zamian za nie rozwijano sieć połączeń Euromed, kursujących po sieci szerokiej z prędkościami do 220km/h. Dopiero w 1997 roku ruszyły prace projektowe nad dalszą częścią linii dużej prędkości. Tym razem postanowiono zrealizować długo odkładaną budowę linii Madryt –Barcelona. Prace rozpoczęto jeszcze pod szyldem RENFE, jednak wraz z reformą kolejnictwa budowę nowej linii przejęła od 2005 roku ADIF (Administrador de Infraestructuras Ferroviarias) będąca zarządcą infrastruktury w Hiszpanii. Nowa linia miała wyznaczać nowe standardy dla pociągów dużej prędkości. Z racji odległości i chęci konkurowania z liniami lotniczymi wybrano prędkość maksymalną na nowej linii 350km/h. Trasa została wytrasowana z Madrytu przez Guadalaharę, Saragosse, Leridę i Tarragonę do Barcelony. Linię oddano do użytku w lutym 2011 roku.      
Przewidywane skrócenie rozkładowego czasu jazdy.

Obecnie             AVE
Madryt –Saragossa     2h59 min           1h15min
Madryt – Lerida            4h35min            1h35min
Madryt – Barcelona     6h30min            2h30min

Linia Madryt – Barcelona ma dodatkowe znaczenie, ponieważ została połączona z kolejną linią, tym razem wychodzącą z Barcelony i dochodzącą do granicy francuskiej. Jest to pierwsze połączenie normalnotorowe między Francją, a Hiszpanią. Linia służy do ruchu mieszanego towarowo –pasażerskiego, z racji małego natężenia pociągów pasażerskich.

 

 

Podobne artykuły