Tendencje rozwojowe pasażerskiego rynku kolejowego w Europie.

Dynamika przewozów szybkimi pociągami na tle przewozów innymi środkami transportu oraz PKB w UE-25 (rok  1995 = 100%) – Źródło: Energy&Transport In Figures 2004. European Commission, Directorate-General for Energy&Transport;Technika Transportu Szynowego 1-2 /2007)

Wzrost gospodarczy generuje nowe potrzeby przewozowe i zwiększoną mobilność ludności państw europejskich. Im większe dochody, tym większa intensywność podróżowania. Miliony ludzi migrują z obszarów wiejskich do wielkich aglomeracji w poszukiwaniu nowych źródeł dochodów. Z drugiej strony, rzesze mieszkańców wielkich miast są skłonne przemierzać coraz większe odległości w celu znalezienia cichego, atrakcyjnego miejsca wypoczynku. Oba procesy stymulują gwałtowny rozwój sektora usług transportowych, napędzają również rynek sprzedaży samochodów osobowych. Rozrastające się przestrzenie miejskie zatykają się w niekończących się korkach ulicznych. Procesy te w nieunikniony sposób prowadzą do pogarszania jakości otaczającej nas przestrzeni, a wysiłki czynione na rzecz zwiększenia udziału transportu masowego w całkowitej wielkości odbywanych podróży mogą jedynie przyczynić się do zmniejszenia tempa narastania negatywnych zjawisk. Jeśli wykluczymy z konkurencji ruch rowerowy, to transport szynowy może być uznany za najbardziej przyjazny środowisku naturalnemu ze wszystkich środków transportu. Jednak żaden ze środków transportu nie jest w stanie samodzielnie zaspokoić w pełni popytu na transport. Transport jako dział całej gospodarki w znacznym stopniu warunkujący tempo jej rozwoju musi umiejętnie balansować między zwiększaniem efektywności a inwestowaniem w nowe, przyjazne środowisku technologie. Istotnym czynnikiem rozwoju kolejowych przewozów pasażerskich w Unii Europejskiej jest budowa linii dużych prędkości. Wysoka jakość przewozów realizowanych szybkimi pociągami powoduje wzrastające zainteresowanie ich wykorzystaniem w podróżach między aglomeracyjnych. Dynamika wzrostu przewozów realizowanych szybkimi pociągami jest większa niż w innych gałęziach transportu. Na szczególną uwagę zasługuje fakt szybszego tempa wzrostu pracy przewozowej realizowanej tymi pociągami niż w transporcie lotniczym. Praca przewozowa na liniach dużych prędkości zwiększa się także szybciej niż PKB (Wykres nad artykułem).

Duża dynamika wzrostu przewozów realizowanych szybkimi pociągami skutkuje ich zwiększającym się udziałem w rynku przewozów pasażerskich. W latach 1995-2004 przewozy te zwiększyły się dwukrotnie, tj. z 32,8 mld paskm do 76,3 mld paskm. Podczas gdy dynamika wzrostu pracy przewozowej realizowana pociągami klasycznymi systematycznie spada (z 324 mld paskm w 1995r do 352 mld paskm w 2004r).
Gdy w tym samym czasie udział transportu kolejowego w rynku transportowym zmniejszył się z 6, 3% do 5,8%, udział przewozów szybkich kolei zwiększył się z 0, 6% do 1, 3%. Jednocześnie udział szybkich pociągów pasażerskich w przewozach kolejowych zwiększył się z 10, 1% w 1995r. do 21, 7% w 2004r.
Przedstawione tendencje w kształtowaniu się kolejowych przewozów pasażerskich w rynku europejskim znajdują odzwierciedlenie w marketingowej koncepcji cyklu życia produktu. Pojęciem tym określa się zazwyczaj zjawisko stopniowego nabywania i utraty zdolności produktu / usługi do zaspakajania potrzeb konsumentów. Przewozy szybkich połączeń zakwalifikować można do drugiej fazy cyklu życia produktu, tj. do fazy dynamicznego wzrostu sprzedaży oraz zwiększającej się rentowności. Przewozy klasyczne osiągnęły czwartą (ostatnią) fazę cyklu życia produktu, tj. procesu zmniejszającego się poziomu sprzedaży, po której zazwyczaj następuje wycofanie produktu z rynku lub jego zdecydowana modernizacja.