Koleje dużych prędkości (KDP) to jedno z najbardziej zaawansowanych technologicznie rozwiązań w dziedzinie transportu kolejowego, które rewolucjonizuje komunikację między miastami i wpływa na rozwój gospodarczy oraz społeczny regionów. W ostatnich dekadach wiele krajów wdrożyło systemy KDP, stając się wzorami nowoczesnej mobilności. W Polsce idea kolei dużych prędkości zyskuje coraz większe zainteresowanie, zarówno w kontekście poprawy wewnętrznej sieci transportowej, jak i integracji z europejskim systemem transportu.
Hiszpania, dzięki swoim ambitnym planom, stała się liderem w Europie pod względem długości sieci KDP. Na przestrzeni 30 lat zbudowano tam imponującą sieć liczącą 3,661 km według stanu na koniec 2022 roku. Kamieniem milowym było otwarcie pierwszej linii szybkiego ruchu AVE (Alta Velocidad Española) 22 kwietnia 1992 roku, która połączyła Madryt z Sewillą. To wydarzenie zapoczątkowało erę kolei dużych prędkości w Hiszpanii. Dziś jedną z najpopularniejszych tras jest połączenie Madrytu z Barceloną. Pasażerowie mogą pokonać tę 620-kilometrową trasę w zaledwie 2,5 godziny, co jest znaczną poprawą w porównaniu do 6-7 godzin jazdy samochodem. Bilet na tę trasę kosztuje około 45 euro, co czyni podróż szybką i przystępną cenowo.
Włochy są jednym z pionierów szybkiej kolei w Europie, a ich historia KDP sięga lat 70. XX wieku. Budowana w latach 1970-1992 linia Direttissima z Rzymu do Florencji była pierwszą tego typu inwestycją, oddawaną etapami od 1976 roku. Była ona początkiem realizowanego konsekwentnie Planu Generalnego Transportu z 1986 roku, który zakładał utworzenie sieci szybkich połączeń o łącznej długości ponad 1400 km, w tym około 1100 km na nowych liniach. Na koniec 2022 roku włoska sieć KDP liczyła 921 km. Przykładem efektywności włoskiej kolei dużych prędkości jest połączenie między Rzymem a Mediolanem, które pozwala na pokonanie 574 km w około 3 godziny. Koszt biletu wynosi około 39,90 euro, co jest konkurencyjne w porównaniu do podróży samochodem trwającej około 6-7 godzin.
Chiny są bezdyskusyjnym liderem w budowie kolei dużych prędkości na świecie. W ciągu zaledwie 30 lat zbudowały sieć KDP o długości 40,474 km według stanu na koniec 2022 roku. Pierwsza linia dużych prędkości, łącząca Pekin z Tianjin, została otwarta w 2008 roku przed Igrzyskami Olimpijskimi. Dziś chińska sieć obejmuje najdłuższe trasy na świecie, takie jak linia Pekin-Kanton o długości 2,298 km, która pozwala na pokonanie tej odległości w około 8 godzin, podczas gdy tradycyjny pociąg potrzebuje na to aż 22 godzin. Pociągi w Chinach osiągają prędkości do 350 km/h, a w planach jest wprowadzenie superszybkich pociągów magnetycznych (maglev), które mają osiągać prędkości do 600 km/h. Koleje dużych prędkości znacząco przyczyniły się do integracji regionalnej i rozwoju gospodarczego, umożliwiając szybki transport ludzi i towarów między głównymi miastami.
Budowa Kolei Dużych Prędkości w Polsce niesie ze sobą liczne wyzwania, które wymagają przemyślanych rozwiązań, solidnego finansowania oraz wsparcia ze strony społeczeństwa i instytucji publicznych. Pokonanie tych trudności może przyczynić się do znaczącej poprawy infrastruktury transportowej kraju, przyspieszenia gospodarki i podniesienia jakości życia obywateli.