Ministerstwo Aktywów Państwowych nie widzi nieprawidłowości przy powoływaniu na stanowisko byłego prezesa spółki H. Cegielski – Fabryka Pojazdów Szynowych. I zapewnia o stosowaniu procedur antykorupcyjnych w FPS w kontekście oskarżeń o korupcję, jakie dotyczą właśnie byłego prezesa Grzegorza K.
Sprawa oskarżeń wobec Grzegorza K. (miał według CBA zażądać łapówek w wysokości 900 tys. zł) zwróciła przy okazji interpelacji posła Michała Moskala (PiS) skierowanej do resortu skarbu „w związku z ujawnioną aferą korupcyjną w spółce H. Cegielski – Fabryce Pojazdów Szynowych”. Właścicielem FPS jest Agencja Rozwoju Przemysłu, którą z kolei kontroluje Skarb Państwa. I sprawa ta – zdaniem posła – budzi poważne wątpliwości co do skuteczności nadzoru właścicielskiego nad spółkami Skarbu Państwa, zwłaszcza w kontekście realizacji wielomiliardowych kontraktów publicznych finansowanych ze środków krajowych i unijnych.
Ta afera nie jest incydentem izolowanym, lecz symptomem szerszych problemów w zarządzaniu spółkami państwowymi. Powołanie Grzegorza K. na stanowisko prezesa w 2024 r. rodzi pytania o kryteria doboru kadr i ewentualne powiązania polityczne z Ministerstwem Aktywów Państwowych. Brak adekwatnego nadzoru mógł umożliwić proceder korupcyjny, co naraża na szwank zaufanie do instytucji publicznych i efektywność wykorzystania funduszy unijnych na rozwój kolei. ARP, jako podmiot nadzorujący, deklaruje “zero tolerancji” dla nieprawidłowości i pełną współpracę z organami ścigania, jednak te zapewnienia wydają się spóźnione w obliczu zatrzymań przez CBA – stwierdził Michał Moskal.
Dlatego poseł zapytał resort skarbu o kryteria i procedury wyboru Grzegorza K. na stanowisko prezesa FPS. Oraz o stosowanie procedur antykorupcyjnych w Fabryce Pojazdów Szynowych.
Procedury zachowane
Wojciech Balczun, minister aktywów państwowych, odpowiedział posłowi Moskalowi, że Grzegorz K. został wybrany na prezesa FPS w drodze otwartego i publicznego konkursu. Rada Nadzorcza przeprowadziła rozmowy kwalifikacyjnych z kandydatami i wyniku postępowania kwalifikacyjnego okazało się, że Grzegorz K. otrzymał najwyższą ocenę punktową. I 1 lipca 2024 r. został powołany na funkcję prezesa zarządu poznańskiej spółki.
Jednocześnie minister Balczun poinformował o stosowaniu procedur zarządczych, w tym i antykorupcyjnych, w spółkach należących do Grupy Kapitałowej Agencji Rozwoju Przemysłu. A więc i w FPS. Co więcej, przy współpracy biznesowej spółek z GK ARP jednym z kluczowych obszarów „było zidentyfikowanie obszaru przeciwdziałania korupcji poprzez wprowadzenie Polityki Antykorupcyjnej GK ARP”. I FPS wdrożyła politykę zakupową, która miała uwzględnić także sprawy związane z zagrożeniem korupcyjnym. Minister Balczun zastrzegł, że nawet konsekwentne stosowanie procedur antykorupcyjnych nie zapewni całkowitego wyeliminowania tego zjawiska.
Ponadto szef MAP przypomniał, że gdy CBA wszczęła postepowanie wobec Grzegorza K., to ARP – jako większościowy wspólnik Spółki – „niezwłocznie podjął niezbędne działania w celu wyjaśnienia zaistniałej sytuacji”. Rada Nadzorcza FPS odwołała prezesa oraz ogłosiła konkurs na to stanowisko. Jednocześnie zarząd ARP powołał Zespół Zadaniowy ds. przeprowadzenia audytu w FPS związanego z realizacją umów dotyczących kontraktu z PKP Intercity.
Zdaniem Zarządu ARP, wydarzenia związane z zatrzymaniem byłego już Prezesa Zarządu FPS Cegielski pozostają bez wpływu na bieżącą działalność operacyjną Spółki. Kontrakt z PKP Intercity S.A. na dostawę nowoczesnych wagonów pasażerskich jest realizowany zgodnie z przyjętym harmonogramem i nie jest zagrożony. ARP nie znajduje podstaw, by którakolwiek z zawartych umów powiązana z dostawami 300 nowych wagonów miała zostać unieważniona. FPS Cegielski pozostaje w stałym kontakcie z Zamawiającym i wspólnie realizuje uzgodnione przez strony cele. Harmonogramy dostaw są monitorowane, a w sytuacji czynników zewnętrznych uruchamiane są procedury zarządzania ciągłością dostaw (w tym kwalifikacja dostawców alternatywnych i odpowiednie zabezpieczenia magazynowe) – napisał minister aktywów Państwowych Wojciech Balczun w odpowiedzi na interpelację posła Michała Moskala.
Ochrona antykorupcyjna FPS
Ponadto w FPS Cegielski funkcjonuje jednolity, sformalizowany i wieloetapowy system nabywania produktów i usług. Jego celem jest zapewnienie pełnej przejrzystości, konkurencyjności oraz należytej staranności na każdym etapie postępowania zakupowego.
Procedury zakupowe są uregulowane wewnętrznymi aktami (politykami i instrukcjami), a ich stosowanie jest obligatoryjne dla wszystkich komórek organizacyjnych i podlega bieżącej kontroli wewnętrznej oraz audytom okresowym. Powyższe mechanizmy mają na celu eliminację konfliktów interesów oraz zapewnienie równego traktowanie dostawców, ograniczając ryzyko zakupowe – zapewnił Wojciech Balczun.
Minister dodał, że resort współpracuje z CBA w zakresie ochrony antykorupcyjnej w spółkach skarbu państwa. A MPA pozostaje otwarte na intensyfikację współpracy z Centralnym Biurem Antykorupcyjnym.
Procedury nie zadziałały
Poseł Michał Moskal uważa, że najwidoczniej w przypadku wyboru prezesa Grzegorza czynności sprawdzające nie zdały egzaminu.
Jak to możliwe, że procedury weryfikacyjne nie wykryły zagrożeń związanych z tym kandydatem, skoro już wówczas w branży mówiło się o jego wątpliwych praktykach? Media branżowe informują, że od miesięcy w środowisku kolejowym krążyły plotki, że Grzegorz K. ‘ma lepkie ręce’ i żąda pieniędzy za możliwość dostaw części do wagonów. Dlaczego nikt tego nie sprawdził? Dlaczego Rada Nadzorcza nie przeprowadziła dogłębnej weryfikacji referencji kandydata przed powołaniem go na tak kluczowe stanowisko? – stwierdził Michał Moskal.
Zdaniem posła mamy także do czynienia z zaniedbaniami w zakresie ochrony antykorupcyjnej spółek ze strony instytucji państwowych. I jako przykład pokazuje właśnie brak osłony antykorupcyjnej kontraktu PKP Intercity z FPS na zakup 300 wagonów z opcją na kolejne 150 pojazdów. Tymczasem wartość zamówienia przekroczy 6 mld zł. Dlatego według posła doszło do „skandalicznego zaniedbania”.
Parlamentarzysta krytykuje również sposób, w jaki minister Balczun przedstawił działania antykorupcyjne podejmowane w Fabryce Pojazdów Szynowych.
Jeśli te mechanizmy istniały, to dlaczego nie zadziałały? Zatrzymanie prezesa nastąpiło we wrześniu 2025 roku, prawie dwa lata po przyjęciu polityki antykorupcyjnej. Minister pisze, że całkowite wyeliminowanie ryzyka nie jest obiektywnie możliwe. To brzmi jak próba usprawiedliwienia własnej nieudolności. Korupcja przy wielomiliardowym kontrakcie nie jest czymś nieuniknionym – to efekt złego nadzoru i słabej kontroli – uważa poseł Michał Moskal.
Jego zdaniem MAP i ARP podjęły tylko działania reaktywne po zatrzymaniu Grzegorza K. Ta sprawa pokazuje jednocześnie brak działań zapobiegawczych. Ponadto parlamentarzysta zwraca uwagę, że sprawa korupcji w FPS „jest rozwojowa”.
Według nieoficjalnych informacji medialnych może to być fragment większej afery korupcyjnej związanej z obecnym kierownictwem Agencji Rozwoju Przemysłu. Minister powinien zlecić niezależny audyt wszystkich kontraktów zawartych przez FPS Cegielski i publicznie przedstawić jego wyniki – stwierdził poseł PiS Michał Moskal.