Informacje o stanie bezpieczeństwa kolei, ważnych zmianach w prawodawstwie, wydanych jednolitych certyfikatach bezpieczeństwa – między innymi o tym Urząd Transportu Kolejowego pisze w „Raporcie w sprawie bezpieczeństwa za 2023 rok”.
Rok 2023 jest drugim z rzędu, w którym nie doszło do poważnych wypadków. Liczba znaczących wypadków wyniosła 233, czyli zwiększyła się o 3,6% w stosunku do 2022 r. W przeliczeniu na milion pociągokilometrów oznacza to wzrost wskaźnika o 0,02, czyli o 2,4% (z 0,82 do 0,84).
Statystyki
Największy wzrost liczby znaczących wypadków na liniach autoryzowanych zarządców infrastruktury kolejowej nastąpił w kategorii kolizji – z 1 do 4 wypadków (300%). Trzy z nich to kolizje z obiektami znajdującymi się na torach kolejowych, w tym z pojazdami drogowymi. Czwarty przypadek to starcie dwóch pociągów na przejściu rozjazdowym – jeden z maszynistów pominął semafor, który wskazywał sygnał „stój”. Także o 3 zdarzenia (z 58 do 61) wzrosła liczba wypadków na przejazdach kolejowo-drogowych (5,2%). Wzrosła również liczba wykolejeń pojazdów kolejowych, których w 2023 r. było 11 (wzrost o 83,3%). Wypadków klasyfikowanych jako inne było 7, o 16,7% więcej niż w 2022 r.
W 2023 r. ogólna liczba osób zabitych spadła o 3,6%, natomiast liczba ciężko rannych wzrosła o 24%. W grupie osób ciężko rannych największy wzrost odnotowany został wśród użytkowników przejazdów – z 19 do 24 osób (26,3%).
Bezpieczna kolej
Polska nie przekroczyła w 2023 r. wartości żadnego ze wskaźników CST (wspólne cele bezpieczeństwa). Najwyższą wartość osiągnął wskaźnik CST 4, który dotyczy ryzyka dla innych osób i wyniósł 75% maksymalnej dopuszczalnej wartości. Wysoki był również wskaźnik ryzyka dla pracowników (CST 2), który wyniósł 71,5%. Wskaźnik ryzyka dla ogółu społeczeństwa (CST 6) zmalał o 1,2 punktu procentowego w stosunku do 2022 r. i wyniósł 37,6%. Wskazuje to na nieznaczną ogólną poprawę bezpieczeństwa w ruchu kolejowym.
Podobnie jak w latach poprzednich drugą co do liczebności grupą zdarzeń poprzedzających są pominięcia sygnału „stój”, a ich liczba wzrosła w stosunku do roku poprzedniego o 1,3%. Jednym z działań, które mogą przyczynić się do zmniejszenia liczby zdarzeń SPAD w przyszłości, jest wprowadzenie od 1 stycznia 2023 r. państwowych egzaminów na licencję i pierwsze świadectwo maszynisty przeprowadzanych przez Prezesa UTK w Centrum Egzaminowania i Monitorowania Maszynistów. Jednolity standard egzaminowania oraz jego bezstronność, dzięki wprowadzeniu egzaminu państwowego, powinny przełożyć się również na podniesienie poziomu szkolenia osób wstępujących do zawodu maszynisty.
Cel raportu
„Raport w sprawie bezpieczeństwa” zapewnia spójny i porównywalny zestaw danych o bezpieczeństwie kolei w Unii Europejskiej. W raporcie uwzględnia się zdarzenia klasyfikowane jako znaczące wypadki, do których należą wypadki z udziałem co najmniej jednego pojazdu kolejowego w ruchu:
- z przynajmniej jedną ofiarą śmiertelną lub ciężko ranną;
- powodujące znaczne szkody w taborze, torach kolejowych, instalacjach lub środowisku, tj. szkodę o wartości co najmniej 150 tys. euro;
- powodujące znaczne zakłócenie ruchu, tj. wstrzymanie ruchu kolejowego na głównej linii kolejowej przez co najmniej 6 godzin.
Statystyka dotycząca znaczących wypadków jest wykorzystywana do oceny poziomu bezpieczeństwa realizowanej za pomocą wspólnych wskaźników bezpieczeństwa (CSI).
Znaczących wypadków jest w roku średnio o około połowę mniej niż wypadków, co powoduje, że dane prezentowane w Raporcie mogą odbiegać od informacji w „Sprawozdaniu ze stanu bezpieczeństwa ruchu kolejowego”.